چکیده:
تحریم یکی از ابزارهای اجبار کننده بینالمللی دولتها برای تغییر در رفتار آنهاست. این ابزار در واقع مبتنی بر نفی اصل برابری دولتهاست که یک یا چند کشور علیه دیگری وضع و از او میخواهند تا تغییرات اساسی و بنیادین در ساختارها، هنجارها و رفتارهایش اعمال کند. جمهوری اسلامی ایران از زمان تاسیس، مورد تحریمهای یکجانبه ایالات متحده و متحدان غربیاش قرار گرفته و امروزه سختترین تحریمها بر آن اعمال شده است. این تحریمهای اقتصادی با تحتالشعاع قرار دادن ابعاد مختلف حقوق بشر تاثیرات سوء بسیاری بر شهروندان برجای میگذارد. این نوع تحریمها، ناقض اصل همزیستی مسالمت-آمیز در روابط بینالملل است که مستلزم احترام به اصول سیاسی حقوق بینالملل یعنی تساوی حقوق، عدم مداخله، همکاری و دوستی، احترام به استقلال و تمامیت ارضی دولتها در میان اعضای جامعه بینالمللی است. بدون تردید تحریمهای یکجانبه آمریکا مغایر با تضمین صلح و امنیت جهانی، همبستگی ملل، به رسمیت شناختن حق تعیین آزادانه سرنوشت و عدم توسل به زور در روابط بینالمللی در پرتو منشور سازمان ملل متحد است. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی تبیین شده که تحریمهای اقتصادی یکجانبه آمریکا و حتی تحریمهایی که در چارچوب شورای امنیت صورت گرفته، ابعاد مختلف حقوق مندرج در اسناد بینالمللی حقوق بشر منجمله حق حیات را تضییع کرده و سطح آموزش، رفاه و بهداشت را در زمینههایی مثل حق کار، غذا، استانداردهای زندگی مطلوب، توسعه و تعیین سرنوشت و ... تحتالشعاع بسیار قرار داده است.
Sanctions are one of the international coercive tools for forcing governments to change their behavior. In fact, this tool is based on the denial of the principle of equality of states, and is a tool that one or more countries apply against a country and ask it to make fundamental changes in its structures, norms and behaviors. Since its inception, the Islamic Republic of Iran has been subject to unilateral sanctions by the United States and its Western allies, and today it is subjected to the harshest sanctions. These economic sanctions have many adverse effects on citizens by affecting various aspects of human rights. These kinds of sanctions violate the principle of peaceful coexistence in international relations, which requires respect for the political principles of international law, namely equality of rights, non-interference, cooperation and friendship, respect for the independence and territorial integrity of states among members of the international community. Undoubtedly, the US unilateral sanctions are contrary to the guarantee of world peace and security, the solidarity of nations, the recognition of the right to self-determination and the non-use of force in international relations in the light of the UN Charter. In this study, using the analytical-descriptive method, it is explained that the unilateral economic sanctions of the United States and even the sanctions imposed within the framework of the Security Council, have violated various aspects of the rights contained in international human rights documents - including the right to life – and it has greatly affected the level of education, welfare and health in areas such as the right to work, food, desirable living standards, development, self-determination, and so on.
خلاصه ماشینی:
حال سوال اینجاست که «تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران پس از خروج از برجام در سال 2018 تا چه حد با منشور ملل متحد (بعنوان یک سند چندجانبه بینالمللی بسیار مهم در میان اسناد حقوقی بینالمللی) و سایر اسناد حقوق بینالملل از جمله اعلامیه حقوق بشر و میثاقین تناسب داشته و دارای مشروعیت میباشد؟» در مقابل، فرضیه نیز عبارت از این است که «باتوجه به اینکه تحریمهای یکجانبه آمریکا مواد متعددی از منشور ملل متحد و حقوق بنیادین مذکور در اسناد حقوق بشری را نقض و حقوق شهروندان بر بهرهمندی از این حقوق را تضییع میکند، این تحریمها اساساً فاقد مشروعیت براساس منشور و اسناد بینالمللی حقوق بشر بوده و ناقضان این حقوق دارای مسئولیت بینالمللی هستند» (زمانی و غریبآبادی،115:1396).
بر این اساس نوشتار حاضر بطور کاملاً مصداقی موارد نقض منشور ملل متحد و تعهدات عامالشمول حقوق بینالملل از سوی ایالات متحده را در موضوع اعمال تحریمهای یکجانبه مورد طرح و بررسی قرار میدهد، که این امر میتواند موضوعات قابل استناد دولت ایران در مراجع ذیربط بینالمللی در چهارچوب سازمان ملل و خارج از آن و همچنین بستر مناسب برای کسب حمایت دولتها و افکار عمومی بینالمللی را فراهم نماید (سیدتقیزاده و دیگران، 1398: 41).
بر این اساس در وهله اول در ابتدای همین بند بر مولفه «توسعه روابط دوستانه بین ملل» بعنوان یکی دیگر از اهداف منشور تأکید شده است؛ حال آنکه طبق سیاست اخیر ایالات متحده، واشنگتن بطور کاملاً آشکار علاوه بر بسط و گسترش روابط خصمانه خود با ایران، روابط دوستانه بین ایران و سایر ملتها را نیز هدف قرار داده است.