چکیده:
یادگیری فناورانه بهعنوان یکی از محورهای اصلی توانمندسازی فناورانه در بخشها و صنایع کشورهای مختلف مانند حوزه دفاع بهشمار میرود. در این امتداد، صنایع دریایی از مهمترین بخشهای دفاعی بهحساب میآیند که تقویت و تجهیز آنها به ارتقای سطح اقتدار دفاعی کشور منجر میشود. مقاله حاضر درصدد مطالعه تطبیقی مسیر پیشرفت صنایع کشتیسازی کشورهای ژاپن، کره جنوبی و چین، بهعنوان کشورهای پیشرو و کشورهای ترکیه و برزیل، بهعنوان کشورهای درحالتوسعه و مقایسه یافتهها با صنعت موردمطالعه در داخل کشور و درنهایت، ارائه مدل یادگیری فناورانه در صنایع دریایی حوزه دفاع است. رویکرد پژوهش حاضر، کیفی است و از روش مطالعه موردی بهعنوان راهبرد پژوهش استفاده شده است. دادهها ازطریق 13 مصاحبه عمیق و نیمهساختاریافته با متخصصان صنایع دریایی حوزه دفاع جمعآوری شدند. یافتههای پژوهش نشان میدهد صنایع دریایی حوزه دفاع کشور از توانمندی لازم بهمنظور طراحی و ساخت تجهیزات موردنیاز بهصورت کاملاً بومی برخوردارند، اما ارتقای سطح قابلیتهای یادگیری فناورانه بهمنظور ایجاد تغییرات عمده در ماهیت محصول و یا فرایند آن و ورود به مرحله نوآوری رادیکال ضروری است. ازطرفدیگر، باتوجهبه شرایط حاکم بر کشور و صنایع دفاعی، یادگیری غالب بیشتر بهصورت غیررسمی است و درصورت ایجاد زیرساخت یادگیری رسمی، صنایع دریایی قابلیت حرکت جدیتر در مرزهای دانش را دارا خواهد بود. درمجموع با وجود پیشرفتهای چشمگیر سالهای اخیر، برخورداری از برنامه منسجم، مدون و بهروز درراستای توسعه روزافزون صنایع دریایی در حوزه دفاع ضرورت دارد.
Technological learning constitutes a main pivot in the technological enabling in industries and sectors of different countries like defense sector. As a part of this, maritime industries are one the most important sectors in the defense where strengthening and equipping them leads to enhancing the level of defense authority of the country. The present article seeks to conduct a comparative study of the progress trend of the shipbuilding industries of Japan, South Korea and China as pioneer countries, and those of Turkey and Brazil as developing countries, compare the findings with the industry under study inside the country, and finally provide a model of technological learning in the maritime industries of the defense sector. The approach in the present research is qualitative using case study method as the research strategy. The data were collected through conducting 13 deep and semi-structured interviews with specialists of maritime industries in defence. The findings of the research indicate that the maritime industries of the defence sector have the needed capability to develop and design the required equipments in a completely indigenous manner. On the other hand, considering the conditions that govern the country and the defence industries, learning is mostly informal, and the maritime industries will have the potentiality to move along the borders of science in case an infrastructure is developed for formal learning. Anyway, it can be said that despite remarkable advancements in recent years, it is necessary to have an integrated, codified and updated plan in line with the increasing development of the maritime industries of the defence sector.
خلاصه ماشینی:
مقاله حاضر درصدد مطالعه تطبيقي مسير پيشرفت صنايع کشتيسازي کشورهاي ژاپن ، کره جنوبي و چين ، به عنوان کشورهاي پيشرو و کشورهاي ترکيه و برزيل ، به عنوان کشورهاي درحال توسعه و مقايسه يافته ها با صنعت موردمطالعه در داخل کشور و درنهايت ، ارائه مدل يادگيري فناورانه در صنايع دريايي حوزه دفاع است .
يافته هاي پژوهش نشان ميدهد صنايع دريايي حوزه دفاع کشور از توانمندي لازم به منظور طراحي و ساخت تجهيزات موردنياز به صورت کاملا بومي برخوردارند، اما ارتقاي سطح قابليت هاي يادگيري فناورانه به منظور ايجاد تغييرات عمده در ماهيت محصول و يا فرايند آن و ورود به مرحله نوآوري راديکال ضروري است .
همچنين باتوجه به شرايط تجربه هريک از چهار راهبرد ذيل توسط صنعت دفاعي وجود دارد: راهبرد وابستگي (خريد حق امتياز از کشورهاي پيشرفته و وابستگي به آنها)، راهبرد تقليد (به دست آوردن قابليت توليد با انتقال فناوري و سپس يادگيري مستقلانه براي ايجاد قابليت فناوري )، راهبرد دفاعي (توسعه محصولات مشابه با نوآوري هاي نه چندان قابل توجه اما متمايز)، راهبرد تهاجمي (توسعه محصولات جديد و متفاوت ) (وزيري، ١٣٩٤: .
ويژگيهاي مصاحبه شوندگان رديف مدرک تحصيلي رشته تحصيلي سابقه (سال ) سن (سال ) سمت سازماني حوزه فعاليت (به تصوير صفحه مراجعه شود) به دنبال بررسي سير تاريخي صنايع کشورهاي موردمطالعه ، مسير پيشرفت ، نوع يادگيري و نقش حاکميت استخراج و در جدول ٣ ارائه شده است .
“Technology roadmapping architecture based on technological learning: Case study of social banking in Iran”.
“Patterns of technological learning and catch-up strategies in latecomer firms: Case study in China’s telecomequipment industry.