چکیده:
شناخت اثرات تقویمی بر رفتار اقتصادی، یکی از موضوعات مهم در تحلیلهای اقتصادی است. ماه رمضان میتواند از راه ارزشها، باورها و اعتقادات مذهبی، الگوی مصرف خانوارها و افراد را تحت تأثیر قرار دهد. هدف این مقاله بررسی تأثیر ماه رمضان بر الگوی مصرف خوراک خانوارهای شهری در ایران است. برای بررسی از دادههای هزینههای خوراکی خانوارهای شهری برای گروههای یازدهگانه اقلام خوراکی برای سه سال در دوره زمانی 1384 تا 1394 و از روش SUR استفاده شد. نتایج تحقیق حاکی از این است که از بین یازده گروه عمده اقلام خوراکی، تنها گروه کالایی قند، شکر، انواع مربا و شیرینیها جهش افزایشی و معنیداری از اثر تقویمی ماه رمضان دارد و در بقیه اقلام خوراکی تغییر معنیداری دیده نمیشود. همچنین ماه رمضان روی شیب تابع مصرف این گروه کالایی بیتأثیر بوده و فقط عرض از مبدأ آن را به اندازه 238/0 افزایش میدهد. علاوه بر این 52 درصد رفتار این متغیر توسط متغیرهای مجازی مستقل در مدل تحقیق توضیح داده میشود.
The consumption pattern can be influenced by the calendar effects of Ramadan. Ramadan can effect on consumption pattern due to the spiritual effects of the community. The purpose of this study is to investigate the effect of Ramadan on the consumption patterns of urban households in Iran. We use SUR method using data processed in household budget. Of the 11 major food items segregated, the only variable in the X118 code (sugar, sugar, jam, and sweets) is a leap to increase and significantly affect the Ramadan calendar effect, and there is no significant change in the pattern of consumption of other edible items. Therefore, the putative theory of research, which explains the true relationship between the material and spiritual factors of the pattern of consumption and Ramadan, and the economic phenomenon of influencing the pattern of consumption from Ramadan, while at the same time relates to Islamic teachings, concluded that the calendar effect of the Ramadan did not change the whole a food consumption pattern in urban households, and only in the consumption pattern of the main group of sugar, sugar, jam, and sweets, there was a change in the rate of consumption during Ramadan. Ramadan does not effect on the slope of the X118 variable (sugar, sugar, jam and sweets), and increasing the initial width, with a coefficient of 0.238. Code 118 does not grow, but in the month of Ramadan we see an increase in consumption.
خلاصه ماشینی:
امام رضا دراين باره ميفرمايد: «روزه موجب خودداري از شهوات و در دنيا نصيحت گر آنان است و ايشان را در راه انجام تکاليفشان رام و ورزيده کرده و راهنماي آنان در رسيدن به اجر ميباشد و به اندازه سختي، تشنگي و گرسنگي که نيازمندان و مستمندان در دنيا ميچشند، پي ببرند و در نتيجه ، حقوقي که خداوند در دارايي هايشان واجب فرموده است ، به ايشان بپردازند» (الصدوق ، ١٣٩٠ق ، ج ٢، ص ٤٣)؛ لذا روابط انسان ها در جامعه در ماه رمضان ، رنگ و بوي معنوي خاصي به خود گرفته و سبب بهبود رفتار مصرفي خانوارها ميشود؛ به نحوي که خداوند متعال در اين ماه ، انسان را به تعالي و کرامت اخلاقي رهنمون نموده و فرد مسلمان به سمت مصرف کمتر (تا حد کفاف ) براي خود و توسعه در مصرف همنوعان و بهبود رفاه اجتماعي هدايت مي شود.
در تقويم خورشيدي هم مناسبت هايي ـ مانند نوروز ـ وجود دارند که تأثير چشمگيري بر مقدار تقاضا و در نتيجه قيمت ها دارند؛ بنابراين سطح مصرف يا قيمت ها و فعاليت هاي اقتصادي در ايران از هر دو تقويم متأثر ميشود (همان ، ص ٣)؛ لذا اثر ماه هاي سال يا به تعبير ديگر اثرات آخر سال مورد توجه بيشتر محققان قرار گرفته است و از اصليترين حوزه هاي بررسي در مطالعات کاربردي بيقاعدگيهاي بازار را به خود اختصاص داده است .