چکیده:
وخامت و عواقب زیان بار بهره برداری بی رویه از طبیعت و محیط زیست و پیدایش انواع آلاینده ها، حیات انسان و سایر موجودات کره زمین را به مخاطره انداخته است و توسعه بدون برنامه ریزی همه جانبه که باعث تخریب و آلودگی محیط زیست بوده، علاقمندان به محیط زیست را به مبانی نظری تعیین کننده تعامل انسان با طبیعت از جمله اخلاق سوق داده است. توجه و رعایت اصول اخلاق زیست محیطی که نظر به آرمان های اخلاق الهی داشته باشد و در عین حال توسعه و رونق اقتصادی را نیز در برگیرد، جدی تر از هر زمان دیگر است به طوری که تبیین نظریه اخلاق زیست محیطی مناسب، از ضروریات حفاظت و بهره برداری از محیط زیست محسوب می گردد. محیط زیست عبارت است از هر چیزی که در اطراف ما وجود دارد که روی ما اثر می گذارد و نیز ما می توانیم روی آنها اثر بگذاریم. از منظر اسلام می توان به اصولی اشاره کردکه مهم ترین آنها از این قرارند: عدالت در محیط زیست، آبادانی محیط زیست، مراقبت از محیط زیست و جلوگیری از تخریب و آلودگی محیط زیست، بررسی اثرات مخرب طرح های توسعه، مصرف بهینه، بهداشت محیط، ایجاد سیستم بازیافت و... با توجه به جایگاهی که صنعت نفت در جهان امروز پیدا کرده است نباید از حیطه نظارت دور شده و از صدمات آن به انسان و محیط زیست غافل بود بلکه باید به دنبال راه حل هایی برای کاهش این آسیب ها باشیم. امروزه پالایشگاه ها میلیون ها آلاینده در هوا منتشر می کنند که خطری جدی برای سلامت انسان و محیط زیست می باشد. در این مقاله ضمن توجه به اصول اخلاقی و حقوقی زیست محیطی، رعایت ملاحظات زیست محیطی در قراردادهای نفتی و موضع قوانین و مقررات ایران در این خصوص بررسی می شود.
خلاصه ماشینی:
2- اصول اخلاق در محیط زیست در جهان کنونی توجه به اصول اخلاقی زیست محیطی که به آرمانهای الهی پایبند باشد ودر عین حال به بحث توسعه و افزایش رفاه اقتصادی نیز توجه کند دارای اهمیت دو چندان شده است و این اصول و مبانی را نمیتوان به صورت جامع و به شکل فردی یا گروهی جمعآوری کرد.
در عرصه بین المللی نیز مقررات مختلفی در زمینه حفاظت از محیط زیست در قالب کنوانسیونها، بیانیهها و نشستهای بینالمللی وجود دارد و این حاکی از اهمیت موضوع می باشد که به تعدادی از آنها به اختصار اشاره میکنیم: كنوانسيون بين المللي آمادگي، مقابله و همكاري در برابر آلودگي نفتي - 1369ه .
علیرغم وجود مقررات مختلف بایستی در خصوص ضمانت اجرای قوانین نیز به این نکته اشاره کرد که در عرصه بین المللی با توجه به اصل پرداخت غرامت ناشی از آلودگی محیط زیست می توان دعاوی را علیه کشور متخلف اقامه کرد ولی خوشبختانه در کشور ما آلودگی زیستمحیطی در برخی از موارد موجب مسئولیت کیفری میشود و اگر آلودگی زیستمحیطی دارای دو شرط ذیل باشد جرم تلقی میشود: الف) نقض شدید تعهد.
در این قرارداد سرمایهگذار متعهد به تاًمین سرمایه مورد نیاز برای اکتشاف و استخراج منابع معدنی در چارچوب قوانین و مقررات دولت میزبان است و در مقابل دولت متعهد میشود در صورت موفقیتآمیز بودن عملیات اکتشاف و توسعه میدان نفتی و به بیان دیگر کشف یا توسعه تجاری میدان از محل نفت استحصال شده، هزینههای انجام شده توسط شرکت بینالمللی را جبران کند که البته میزان هزینهها و کیفیت بازپرداخت آن در فرمولهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد.