چکیده:
کلمات «سنةو عام» که هر دو در قرآن استعمال شده اند، در ابتدای امر هم معنا تلقی می شوند. این نوشتار به دنبال پاسخگویی به وجوه معنایی این دو زوج واژه در آیات قرآن کریم است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، صورت گرفته است. با مراجعه و دقت در کتاب های لغوی و بافت تاریخی آیات، روشن شد این دو زوج واژه هر کدام فی ذاته در قرآن در سه وجه معنایی به کار رفته است. وجه اشتراک آنها در مدلول حقیقی(گاه شماری قمری)، و مدلول مجازی(زمان) است. و تمایز معنایی آنها در این است که «سنة» برای گاه شماری قمری و شمسی هر دو اطلاق شده و اعم از کلمه « عام» است که تنها برای گاه شماری قمری استفاده شده است، همچنین این دو واژه مطابق کاربردشان در برخی آیات، در یکی از وجوه معنایی آنها با یکدیگر در تضاد هستند. «سنة» برای سالی به کار رفته، که در آن خشکسالی، حوادث سخت و ابتلاءات سخت الهی رخ داده است، اما «عام» برای سالی استعمال شده، که در آن ترسالی، فراوانی نعمت و آسایش در زندگی وجود داشته است.
Relative synonymy is done by paying attention to the number of meanings of a linguistic unit The words "Sanah and Aaam", both of which are used in the Qur'an, seem synonymous at the beginning This article seeks to answer the semantic aspects of these two pairs of words in the verses of the Holy Quran. By referring and paying attention to the lexical books and the historical context of the verses, it became clear that these two pairs of words are each inherently used in the Qur'an in three semantic aspects. What they have in common is the real meaning (lunar calendar) and the virtual meaning (time). And the difference between them is that "Sanah" is used for both lunar and solar calendars and includes the word "Aaam" which is used only for lunar calendars. Also, these two words, according to their use in some verses, are in conflict with each other in one of their semantic aspects. "Sanah" is used for a year in which drought, severe events, and severe divine afflictions have occurred. But "Aaam" is used for a year in which there was a lot of abundance of blessings and comfort in life
خلاصه ماشینی:
(383/13 اما بر اساس مقدمات لغوي، تفاوت معنايي «سـنۀ» و «عـام » در مـوارد پـيش رو ملحـوظ است ؛ زيرا ميان تعداد معاني آن دو تناظر يک به يک وجود ندارد؛ بلکه ميان آنهـا هـم معنـايي نسبي برقرار است : اول : «واژه «سنۀ» از نظر گاه شماري براي سال شمسي-قمري به کـار مـيرود، ايـن در حـالي است که «عام » فقط براي سال قمري به کار ميرود.
برخـي مصـدر «تمتيـع » را بـه معناي مهلت دادن دانسته اند و برخي ديگر به مفهوم بهـره منـدي از نعمـت هـاي دنيـايي؛ امـا وجود قرينه هاي « عذابنا» و «يوعدون » در آيات قبل و بعـد حـاکي از آن اسـت کـه نعمـات دنيوي نه تنها موجبات آسايش و آرامش مشرکان را فراهم نميسازد، بلکه عذاب بيشـتري را براي آنان در پي خواهـد داشت (طبرسـي، ١٣٧٢: ٣٢١/٧)؛ ايـن سـال هـا در حقيقـت بـراي کافران ، آبستن رنج و سختي بوده و آن قدر به سرعت سپري ميشود که گويي اصـلا چيـزي نبوده است (قطب ، ١٤٢٥: ٢٦١٨/٥)؛ لذا کاربرد کلمه «سـنين » در آيـه بـه معنـاي سـختي، بـا توجه به قرينه هاي لفظي و معنايي، توجيه ميشود.
٢. واژه «سنۀ» في ذاته در کاربرد لغوي و قرآني آن در سه وجه معنايي اول ؛ گاه شـماري( قمري- شمسي)، دوم ؛ معناي خشکسالي و سال هاي سخت و سوم ؛ معناي مجازي زمـان بـه کار رفته است ، همچنين «عام » نيز در سه وجه معنايي؛ گاه شماري قمري، معنـاي ترسـالي و سال هاي فراواني استعمال شده است .