چکیده:
یکی از شبهاتی که دربارۀ امام صادق علیه السّلام وارد شده، عدم علم حضرت، به جهت عدم نگارش کتاب است و همین امر، عاملی برای زیر سوال بردن تمام روایات صادره از سوی این امام علیه السّلام شده است. البته یکی از راه های کسب معرفت، استفاده از نقل و روایات در معارف دینی است که به میزان اعتبار آن، دارای ارزش معرفتی است. لذا از یک سو، انکار مطلق آن، باعث نابودی علوم متعددی مانند تاریخ، علوم قرآن، تفسیر و حدیث می گردد و از سوی دیگر، با دلایل متقن و برهانی علم الهی و لدنی امام علیه السّلام به اثبات رسیده است. لذا با فرض قبول عدم نگارش کتاب، توسط امام صادق علیه السّلام ای ن امر لزوما به معنای عدم علم حضرت علیه السّلام نیست، علاوه بر آنکه باید علل این عدم نگارش واکاوی شود. یکی از عوامل مهم در عدم نگارش کتاب توسط امام صادق علیه السّلام وجود خفقان و فشار سیاسی در زمان ایشان بود. نگارش کتاب، بهانه و سندی زنده برای حکام جائر، برای آزار و اذیت مضاعف به شیعیان بود. وجود شاگردان بی شمار، که هر یک دارای کتاب یا کتاب های متعدد علمی هستند، بهترین سند برای اثبات علم استاد به شمار میرود.
خلاصه ماشینی:
بررسی و تحلیل چرایی عدم نگارش کتاب توسط امام صادق( محمود امیریان 1 فاطمه برمر** 2 چکیده یکی از شبهاتی که دربارۀ امام صادق (وارد شده، عدم علم حضرت، به جهت عدم نگارش کتاب است و همین امر، عاملی برای زیر سؤال بردن تمام روایات صادره از سوی این امام( شده است.
ابنمیثم بحرانی نیز در این زمینه مینویسد:« امام باید به همه آنچه که در ایفای مقام امامت به آنها نیاز دارد، عالم باشد؛ خواه علوم دینی باشد یا علوم دنیوی؛ مانند علم به احکام شرعی، سیاست، آداب و فصل خصومتها، زیرا اگر در امور یاد شده جاهل باشد به آنچه بر او واجب است اخلال خواهد رساند و اخلال رساندن به آنچه واجب است با عصمت منافات دارد» (بحرانی، 1406ق، ص179).
بنابراین امام صادق(، نه اینکه عالم و دانشمند نبوده، بلکه هیچ اطلاعی از علوم نداشته و علم و دانش وی، در همان حد و حدود برخی احادیث در مورد رفت و آمد به یک مکانی با پاى چپ یا پای راست وارد شود، بوده است.
نقد و بررسی شبهه بررسی ونقد این شبهه، در چند محور ارائه میگردد: میزان اعتبار احادیث و روایات شبههگر ادعا نموده است که احادیث و روایات وارده از سوی اهلبیت( مبنی بر علم امام صادق(، سندیت ندارد و این راه نمیتواند بهعنوان طریقی برای کسب معرفت و شناخت انسان قرار گیرد.
بنابراین علم امام صادق( علمی لدنی و الهی است و همانند علوم بشری اکتسابی نیست تا برای یادگیری و حفظ آن نیازی به نگارش کتاب باشد.