چکیده:
مسئلة نظام احسن یکی از مسائل مهمی است که پیوسته مورد بحث و دقت نظر فل سفه قرار گرفته است . عموم فل سفة اسل می برای اثبات احسن بودن نظام هستی به عنایت الهی به عنوان دلیل عقلی و آیة هفتم سورٔه سجده به عنوان دلیل نقلی تمسک جسته اند. در نوشتار پیش رو تل ش شده است با روش توصیفی -تحلیلی و رجوع به آیات قرآن و تکیه بر مبانی عل مه طباطبایی در تفسیر المیزان ، آیاتی که بر احسن بودن نظام هستی دل لت می کنند، تحلیل و بازخوانی شوند. در پایان این نتیجه به دست آمده است که با توجه به دیدگاه عل مه طباطبایی در ملک حسن موجودات و تطبیق آن با سخنان وی ذیل آیات مختلف در تفسیر المیزان ، هفت آیة دیگر غیر از آیة هفتم سورٔه سجده ، احسن بودن نظام هستی را نشان می دهند.
The issue of the best divine system is one of the most important issues that has consistently been discussed and considered by the philosophers. For proving that the existing system is the best system, all Islamic philosophers have used the divine providence as intellectual evidence and referring to the seventh verse of Surah Sajdeh as traditional proof. In the following writing has been tried to analyze and revisit the verses that prove the system of existence is the best, using a descriptive-analytic method, referring to Quran verses and relying on Allameh Tabatabaei's fundamentals in Almizan. In the end, considering Allameh Tabatabei's view about the criterion of the being-good of creatures and comparing this view with his interpretation of different verses in Almizanin, this conclusion is achieved that in addition to the seventh verse of Surah Sajdah, seven other verses also show that the existing system is the best.
خلاصه ماشینی:
از منظر علامه طباطبايي هريک از اين عناصر در عالم وجود دارد که ادلة وجود آنها به شرح ذيل ميباشد: 2-1- هدف افعال الهي و غرض از خلقت نظام احسن هستي يکي از پرسشهايي که از دير باز ذهن انسان را به خود مشغول کرده اين است که به راستي هدف و غرض از خلقت عالم هستي و اجزاء و موجودات آن چه ميتواند باشد؟ خداوند متعال از خلقت نظام احسن هستي چه غرض و هدفي دارد؟ آيا اساساً ميتوان براي ذات حق تعالي غرض و هدفي وراي ذات بي نيازش تصور کرد؟ اگر افعال الهي معلول اغراض حق تعالي ميباشد آن غرض يا اغراض چه ميتواند باشد و چه کيفيتي دارد؟ با توجه به نکاتي که در ملاک حُسن اشياء بيان کرديم، بحث از هدف خلقت نظام احسن هستي و غرض افعال الهي با ملاک حُسن اشياء مرتبط است؛ زيرا ملاک حُسن يک موجود، ارتباط اجزاء آن با يکديگر براي دستيابي به غرض خلقتش ميباشد.
(طباطبايي،1390ق،ج14، ص166) علامه طباطبايي معناي آيه را به اين نکته بازميگرداند که حق تعالي بهوسيلة ابزاري که در موجودات عالم قرار داده است و آنها را بهسوي غايتشان هدايت ميکند، ميان آنها ارتباط و پيوستگي برقرار کرده است و با توجه به نکاتي که در بحث ملاک حُسن اشياء از عبارات علامه نقل شد، اين نتيجه بهدست ميآيد که علامه اين آيه را نيز دليلي بر احسن بودن نظام هستي ميداند.