چکیده:
نظام مالیات بر اشخاص حقیقی در ایران، معایب و نقص هایی دارد. تحول در نظام مالیاتی نیز
یکی از ضرورت هایی است که در اسناد بالادستی کشور از جمله سیاست های کلی اقتصاد
مقاومتی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت آمده است. یکی از راهکارهای اصلی جهت اصلاح این
ساختار، تحول سیستمی با محوریت استقرار مالیات بر مجموع آمد است؛ اما الگوی مالیات بر
مجموع درآمد ظرایف بسیاری دارد که لازم است انواع و ابعاد مختلف آن و تجارب کشورها
در این باره مورد ارزیابی قرار گیرد و شرایط مختص به ایران نیز واکاوی شود.
در این زمینه نیز پژوهش های اندکی انجام شده است. بنابراین، مسئله پژوهش حاضر این است
که مزایا و معایب هریک از انواع مالیات بر مجموع درآمد چیست؟ و نظام مالیاتی متناسب
برای ایران کدام است؟ این پژوهش که با روش کتابخانه ای انجام شده است، پس از ارزیابی
و بررسی ابعاد مختلف اقتصاد سیاسی ایران، به این نتیجه رسید ه است که الگوی PIT انواع
مالیات بر مجموع درآمد هموار به همراه اعتبار پایه (نوع سوم) بیشترین تناسب را با ساختار
اقتصاد سیاسی ایران دارد و اهداف کارایی، عدالت و سادگی را در حد مطلوب تامین می کند.
همچنین، پیشنهاد می شود یارانه های نقدی در قالب اعتبار مالیاتی پرداخت شود. یافته های این
تحقیق، دلالت های سیاستی نیز برای کاهش یا حذف معافیت های مالیاتی، ایجاد پایگاه های جامع
اطلاعاتی، اصلاح قوانین و تغییر رویه های اجرایی کشور دارد.
The personal income tax system in Iran suffers from some loopholes
and drawbacks. The evolution of the tax system is one of the
necessities that is mentioned in the country's upstream documents
such as the General Policies of Eghtesad-d-Moghavemati and the
Islamic-Iranian Model of Progress. One of the main solutions to
correct this structure is a systematic change, centered on the total
income tax. But that model of taxation has a lot of subtle that requires
evaluating different aspects of it and having a look at other countries'
experiences, and also makes it necessary to analyze the specific
characteristics of Iran. In this regard, there is no huge amount of
research so far. So the question of this study is that what are the
advantages and disadvantages of each type of income tax systems, and
which one is appropriate for Iran? Utilizing a library research
methodology, after evaluating different types of PIT systems and
examining the different aspects of Iran's political economy, we
concluded that the flat income tax system with basic credit (type III) is
the most appropriate system with respect to the structure of the
political economy. And it also satisfies efficiency, justice, and
simplicity goals to the desirable extent. It is also recommended that
the subsidies in cash be paid in the form of tax credits. The findings
also have policy implications aiming reduction or elimination of tax
exemptions, establishing comprehensive databases, laws amendment,
and changing the country's enforcement practices.
خلاصه ماشینی:
مبانی نظری در اه میت ضرورت وجود سیستم مالیات بر مجموع درآمد باید توجه داشت ه نگامی کـه در نظـام مالیاتی معافیت پایه یا نرخ های تصـاعدی وجـود دارد، وضـع مالیـات بـر مجمـوع درآمـد بسـیار ضروری است ؛ زیرا ممکن است افراد بسیاری وجود داشته باشند که تک تک منـابع درآمـدی آنهـا، ه ر یک جزء سطوح پایین درآمدی جامعه در نظر گرفته شود و معاف از مالیات باشـند یـا مشـمول نرخ های پایین مالیاتی شوند؛ ولی در صورت وجود مالیات بر مجموع درآمد، بـا جمـع زدن منـابع مختلف درآمدی ه مان افراد جزء پردرآمده ا محسوب و مشمول مالیات با نرخ ه ـای بـالاتر شـوند.
1. semi-dual income tax system از جهت کارایی ، از سویی نظام مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی شبه دوگانه بـه دلیـل وجـود نرخ های به نسبت پایین ، معافیت های محدود و پایه گسترده تقویـت کننـده کـارایی اسـت و امکـان اجتناب مالیاتی محدود می شود و از سوی دیگر به دلیل تقسیم بندی و تفاوت گذاشـتن میـان انـواع درآمد، در فعالان اقتصادی این انگیزه را ایجاد میکند که تغییر رفتار ده ند که به ضرر کارایی است ؛ البته به دلیل اینکه نرخ های مالیات بر درآمد ناشی از کار و درآمدهای ناشی از سرمایه بـه یکـدیگر نزدیک است و اختلاف شدیدی ندارند (تفاوت رفتار مالیاتی کمتر از نظام دوگانه است )، کارایی در این الگو بیش از الگوی دوگانه محقق می شود.
(
, 
, 
)
