چکیده:
هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای جمعیتشناختی بر سرمایهفرهنگی میباشد. روش این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه استاندارد بوردیو میباشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه شهروندان 18سال به بالای ساکن در شهرهای بجنورد، اسفراین و شیروان میباشد؛ دراین پژوهش برای تعیین حجم نمونه، از جدول مورگان استفاده-شدهاست که با توجه به محاسبات انجامشده طبق جدول مورگان ، حجم نمونه بدست آمده برابر 412 میباشد. روش نمونهگیری در پژوهش فوق، روش نمونهگیری هدفمند و تلفیقی است که شامل شیوه نمونهگیری طبقهای برحسب معیارهای جمعیتشناختی، تصادفی ساده و خوشهای چند مرحلهای است. برای سنجش متغیر سرمایهفرهنگی از پرسشنامه استاندارد بوردیو استفادهشد. در این تحقیق از اعتبار صوری و محتوایی برای تعیین روایی تحقیق استفاده شده است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ گویههای مربوط به ابعاد سرمایهفرهنگی93/0 می باشد که نشان دهنده همبستگی درونی بالای گویهها در این پرسشنامه می باشد دادهها به کمک نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتهاست. باتوجه به میانگین بهدستآمده(41/3) میتوان بدین نتیجه-رسیدکه ابعاد سرمایهفرهنگی در بین شهروندان سه شهرستان بجنورد، اسفراین و شیروان در سطح بالایی قرار دارد. نتایج آزمون پیرسون برای سنجش رابطه گروهسنی و سرمایهفرهنگی و ابعادآن نشان داد که بین سن و دوبعد سرمایهفرهنگی تجسمیافته و عینیت-یافته رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. میتوان گفت بین متغیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی با سرمایهفرهنگی، و دوبعد سرمایه-فرهنگی عینیتیافته و نهادینهشده ساکنان حاشیه شهرهای بجنورد، اسفراین و شیروان رابطه معنیداری وجوددارد؛ بدین معنا میزان سرمایهفرهنگی عینیتیافته و نهادینهشده دربین افراد موردمطالعه، متأثر از پایگاه اقتصادی-اجتماعی آنها میباشد. بااستناد به یافته-های موجود میتوانگفت بین جنسیت و قومیت با سرمایهفرهنگی از لحاظ آماری رابطه معناداری وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
بنابراین این پژوهش در صدد بررسی تأثیر متغیرهای جمعیتشناختی و بهطورکلی توصیف وضعیت سرمایه فرهنگی در بین حاشیهنشینان بجنورد، اسفراین و شیروان، بر حسب سن، جنسیت، قومیت، شهر محل سکونت و همچنین پایگاه اقتصادی- اجتماعی است.
در نهایت سؤال اصلی پژوهش حاضر که هدف اصلی ماست، این است که آیا متغیرهایی نظیر سن، جنسیت، قومیت، شهر محل سکونت و پایگاه اقتصادی- اجتماعی تا چه حد بر میزان سرمایه فرهنگی پاسخگویان تأثیرگذار خواهد بود؟ (رجوع شود به تصویر صفحه) نمودار1) مدل مفهومی تحقیق (نگارندگان: 1399) پیشینه پژوهش ازجمله تحقیقات انجامگرفته در این حوزه میتوان به پژوهش جباری با عنوان "بررسی رابطه سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی با احساس امنیت زنان شهر سمنان" (1398) اشاره کرد که بین 384 نفر از زنان 20- 64 ساله سمنان انجام دادهاست.
فائقی و باینگانی در پژوهشی باعنوان "سنجش سرمایه فرهنگی براساس پایگاه اقتصادی- اجتماعی" (1395) که بین 400 نفر از شهروندان 20- 64 ساله شهر اصفهان انجام دادند؛ به این نتیجه دستیافتند که میزان سرمایه فرهنگی در میان طبقات اجتماعی، متفاوت است.
وجه تمایز و نوآوری پژوهش حاضر از این حیث است که سرمایه فرهنگی بهعنوان متغیر وابسته و تأثیرپذیر مورد سنجش قرار گرفتهاست و همچنین به بررسی رابطه پایگاه اقتصادی- اجتماعی با سه بُعد سرمایه فرهنگی تجسمیافته، عینیتیافته و نهادینهشده به تفکیک پرداخته شده است.
روششناسی پژوهش مطالعه حاضر از نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکرد پیمایشی است و با توجه به هدف این تحقیق که بررسی تأثیر متغیرهای زمینهای بر سرمایه فرهنگی است، سعی دارد سهم هر کدام از عوامل جمعیتشناختی (سن، جنسیت، شهر محل سکونت، قومیت و پایگاه اقتصادی- اجتماعی) در سرمایه فرهنگی را با بهرهگیری از روش پیمایشی بهدست آورد.