چکیده:
مقاله حاضر براساس اطلاعات به دست آمده از مطالعه «عوامل اجتماعی- اقتصادی موثر بر میزان گرایش نخبگان به مهاجرت خارج از کشور» تدوین شده است. روش تحقیق، ترکیبی (کیفی- کمی) است. در بخش کیفی، 22 مصاحبه نیمهساختار یافته با نمونهگیری هدفمند با نخبگان تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان در سال 1397 انجام شد. مصاحبهها با روش استقرایی، کد گذاری باز شد و کدهای باز براساس معانی مشترک ظاهری و مقایسه مداوم در قالب زیر طبقه و طبقههای فرعی و اصلی دستهبندی گردیدند. نتایج این مرحله نشان داد عمدهترین عوامل و مشکلات برشمرده توسط پاسخگویان در مورد تمایل نخبگان به مهاجرت خارج از کشور، عبارت اند از: مشکلات مراکز علمی- پژوهشی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، مدیریتی، برنامه ریزی، قانونی و زیر ساختهای ارتباطی و فناوری. در بخش کمی، با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه، اطلاعات لازم گردآوری شد. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 183 نفر برآورد شد و از روش نمونهگیری تصادفی ساده 200 نفر مورد نظرسنجی قرار گرفتند. در این تحقیق براساس نظریههای «جاذبه دافعه» اورت لی و پرتز، «الگوی جهان گرای» جانسون و نظریههای «دوگانگی ساختاری»، «بحران منزلتی» و «سرمایه انسانی»، عوامل موثر بر مهاجرت نخبگان مورد کندوکاو قرار گرفت. بعد از تجزیه و تحلیلهای رگرسیونی مشاهده شد که عوامل اجتماعی و علمی (موانع) در مبدا، عوامل علمی و اجتماعی در مقصد و عوامل مداخلهگر در مقصد بر تمایل نخبگان به مهاجرت خارج از کشور تاثیر دارند.
The study is to investigate the socio-economic factors affecting elite tendency to emigrate abroad. The research method is a combination of qualitative and quantitative methods. In the qualitative section, 22 semi-structured interviews were conducted through purposeful sampling with the elite covered by the Elite Science Foundation in 2018. Interviews with inductive, open coding and open source code based on common-sense semantics and continuous sub-class comparisons, and subcategories and main categories were categorized. The results of this stage showed that the main factors and problems enumerated by the respondents about the tendency of elites to emigrate abroad are: scientific, social, cultural, economic, managerial, planning, legal and communication and technological infrastructure. In the quantitative section, with using survey method and questionnaire technique, required information is gathered. The sample size was estimated 183 by Cochran formula and then 200 people were surveyed by simple random sampling. In this study, the factors affecting elite migration were investigated based on the theory of Everett Lee and after regression analysis, it was observed that social and scientific factors (barriers) at the origin, scientific and social factors at the destination and intervening factors at the destination affect the tendency of elites to migrate abroad.
خلاصه ماشینی:
سید خلیل حسینی ( 1398)، در تحقیق خود با عنوان «عوامل موثر بر گرایش نخبگان فرهنگی به مهاجرت به کشورهای توسعه یافته»، با استفاده از روش ترکیبی ( کمی و کیفی) با محوریت روش کمی و انتخاب 405 نفر از دانشجویان نخبه دانشگاه های دولتی و آزاد در شهر تهران و در روش کیفی انجام مصاحبه های عمیق با 30 نفر از نخبگان مهاجر ساکن آمریکا و تأکید بر نظریه های جاذبه و دافعه، جهانی شدن، چرخش مغزها و مهاجرت بین المللی نیروی انسانی و نهایتاً چارچوب نظری پارسونز در چهار بعد نظام اجتماعی ( ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی)، به نتایج زیر دست یافت: نتایج به دست آمده از مصاحبه های عمیق در بخش کیفی: عدم امنیت شغلی، ناکامی، عدم رفاه اجتماعی، بی توجهی به استعدا د نخبگان، عدم برخورداری از حقوق شهروندی، عدم امنیت اقتصادی و عدم انگیزه تحصیلی به عنوان عوامل دافعه مبداء و سبک زندگی مدرن، امکان پیشرفت تحصیلی، فضای جذب نخبگان و فضای درون خانواده به عنوان عوامل جاذبه مقصد.
, Associate Professor in Demography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran Received:1 Dec. 2019 Accepted:19 May 2020 The study is to investigate the socio-economic factors affecting elite tendency to emigrate abroad.