چکیده:
در این مطالعه اثرات شوکهای تحریمهای اقتصادی بر شاخصهای عملکرد زیستمحیطی ایران بررسی شد. برای این منظور دادههای تحقیق طی دوره 96-1380 از بانک مرکزی ایران و مجمع جهانی اقتصاد گردآوری شد. همچنین، جهت تجزیهوتحلیل دادهها از مدل خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) و توابع عکسالعمل آنی (IRF) استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخصهای تحریمهای اقتصادی باعث کاهش شاخصهای عملکرد زیست-محیطی ایران میشود. علاوه براین، در میان شاخصهای تحریمهای اقتصادی، بهترتیب: الف) شوک نرخ ارز، ب) شوک واردات مواد اولیه، کالاهای واسطهای و سرمایهای، ج) شوک درآمد صادرات نفت خام و د) شوک صادرات غیرنفتی از بیشترین تأثیر منفی بر شاخصهای عملکرد زیستمحیطی ایران برخوردار میباشند. از طرف دیگر، در میان شاخصهای عملکرد زیست-محیطی، بهترتیب: الف) شاخص سلامت محیط زیست، ب) شاخص کلی عملکرد زیست-محیطی و ج) شاخص میزان زنده بودن اکوسیستم از بیشترین اثرپذیری از شاخصهای تحریمهای اقتصادی برخوردار میباشند.
In this paper the effects of economic sanctions were studied on environmental performance indexes. For this purpose required data was gathered from Central Bank of Iran (CBI) and World Economic Forum (WEF) during the years 2001-2017. Also, in order to data analyzing, Structural Vector Auto-Regressive (SVAR) model and Impulse Response Functions (IRF) were applied. Results indicated that economic sanction indexes reduce the whole considered Iran's environmental performance indexes. In addition, between considered economic sanction criteria, exchange rate shock (LEXR), importing raw materials, capital and intermediate goods shock (LIM), Non-oil export shock (LNX) and Oil export revenues shock (LOIL) have the most negative effect on Iran's environmental performance indexes, respectively. On the other hand, between studied environmental performance indexes, environmental health index (EHI), Environmental Performance Index (EPI) and ecosystem vitality index (EVI) have the highest vulnerability from considered economic sanction criteria.
خلاصه ماشینی:
بنابراين خواهيم داشت : (9) محدوديت سطر پنجم ماتريس نشان ميدهد که شاخص کلي عملکرد زيست محيطي تحت تأثير شوکهاي مربوط به شاخص هاي تحريم اقتصادي (شوک درآمد صادرات نفت خام ، شوک صادرات غيرنفتي، شوک واردات مواد اوليه ، شوک کالاهاي سرمايه اي و واسطه اي و شوک نرخ ارز)، خود متغير، شاخص سلامت محيط زيست و شاخص زنده بودن اکوسيستم قرار ميگيرد.
بنابراين داريم : (10) محدوديت سطر ششم ماتريس نشان ميدهد که شاخص سلامت محيط زيست تحت تأثير شوکهاي مربوط به شاخص هاي تحريم اقتصادي (شوک درآمد صادرات نفت خام ، شوک صادرات غيرنفتي، شوک واردات مواد اوليه ، شوک کالاهاي سرمايه اي و واسطه اي و شوک نرخ ارز)، شاخص کلي عملکرد زيست محيطي، خود متغير و شاخص ميزان زنده بودن اکوسيستم قرار ميگيرد.
بنابراين داريم : (11) محدوديت سطر هفتم ماتريس نشان ميدهد که شاخص ميزان زنده بودن اکوسيستم تحت تأثير شوکهاي مربوط به شاخص هاي تحريم اقتصادي (شوک درآمد صادرات نفت خام ، شوک صادرات غيرنفتي، شوک واردات مواد اوليه ، شوک کالاهاي سرمايه اي و واسطه اي و شوک نرخ ارز)، شاخص کلي عملکرد زيست محيطي، سلامت محيط زيست و خود متغير قرار ميگيرد.
نمودار ٩ نشان ميدهد که شوک منفي ناشي از کاهش واردات مواد اوليه ، کالاهاي واسطه اي و سرمايه اي (LIM) تا وقفه پنجم از تأثير معنادار معکوسي بر لگاريتم شاخص کلي عملکرد زيست محيطي (LEPI) برخوردار ميباشد.
نمودار ١٠ نشان ميدهد که شوک منفي ناشي از کاهش واردات مواد اوليه ، کالاهاي واسطه اي و سرمايه اي (LIM) تا وقفه ششم از تأثير معنادار معکوسي بر لگاريتم شاخص سلامت محيط زيست (LEHI) برخوردار ميباشد.