چکیده:
از سدههای نخستین هجری، ایران مقصد شمار فراوانی از امامزادگان بوده است و بارگاههای بسیاری در مناطق مختلف این سرزمین به چشم میخورد که به ایشان منسوب است. در این میان، امامزادگانی وجود دارند که بیش از یک بارگاه به آنان منسوب است؛ از آن جمله، امامزاده حسینبنموسیبنجعفر، برادر امام رضا (ع) است که به ادعای برخی منابع به دنبال ولایتعهدی برادرش همراه با گروهی از سادات و دیگر برادرش، احمد، راهی ایران شده بود. در میان جایگاههای متعدد منتسب به وی، دو دیدگاه ناظر به دفن او در طبس و شیراز شهرت بیشتری دارد. هدف این پژوهش واکاوی و بازنگری روایات مربوط به دفن این امامزاده در شیراز است و در این راه، از شیوة توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده است. با توجه به آنکه گزارشهای موجود به منابع متأخّر، یعنی سدههای 8 ـ14 قمری بازمیگردد و از سوی دیگر، اشکالات متعددی که در آنها مشاهده میشود، خطاست که حسینبنموسی در شمار همراهان احمدبنموسی دانسته و شهر شیراز نیز به عنوان محل دفن او پنداشته شود.
From the first centuries AH, Iran has been the destination of a large number of Imamzadegan [offspring or descendants of an imam] and there are many courts in different parts of the land that are attributed to them. Among them, there are imamzadegan to whom more than one court is attributed; among them is Imamzadeh Hoseim ibn Musa ibn Jaʿfar, the brother of Imam Rida (as) who, according to some sources, had left for Iran with a group of Sadat [descendants of an imam] and his another brother, Ahmad, following his brother's guardianship. Among the various sites attributed to him, the two views on his burial in Tabas and Shiraz are more famous. The purpose of this study is to analyze and review the narrations related to the burial of this imamzadeh in Shiraz and in this way, a descriptive-analytical method has been used. Considering that the existing reports go back to the later sources, ie the 14th-14th lunar centuries, and on the other hand, the numerous problems that are observed in them, it is a mistake to consider Hosein ibn Musa among Ahmad ibn Musa's companions and the city of Shiraz as his burial place.
خلاصه ماشینی:
در ايــن ميــان ، امامزادگانــي وجــود دارنــد کــه بيــش از يــک بــارگاه بــه آنــان منســوب اســت ؛ از آن جملــه ، امامـزاده حسين بن موسـي بن جعفر، بـرادر امـام رضـا اسـت کـه بـه ادعـاي برخـي منابـع بـه دنبـال ولايت عهـدي بـرادرش همـراه بـا گروهـي از سـادات و ديگـر بـرادرش ، احمـد، راهـي ايـران شـده بـود.
شــيرازنامه (ابن زرکــوب شــيرازي ، ۱۳۹۰: ۱۹۹)، تذکـره هزارمزار(جنيـد شـيرازي ، ۱۳٦٤: ۳۰٦)، تاريـخ گزيده (مسـتوفي ، ۱۳٦٤: ۲۰٤( و نزهــة القلوب (مســتوفي ، ۱۳٦۲: ۱۱٦) در ســده هاي ۸ و ۹قمــري و بحــار الانوار(مجلســي ، ۱۳۳۹، ج٤۸: ۳۱۲) در ســده ۱۱قمــري و بحــر الانســاب (ملک الکتاب شــيرازي ، ۱۲۹٦، ج۲: ۱٥٥ و ۱٤٦)، آثــار عجم (فرصــت حســيني شــيرازي ، ۱۳۷۷، ج۲: ۷٥۸ و ۷٤٥) و طرائــق الحقائق (شـيرازي ، ۱۳۸۲، ج۳: ٤۸٤)، در سـده ۱٤قمـري بـه اجمـال يـا تفصيـل از دفـن وي در شــيراز ســخن گفته انــد.
چنانکـه اجمـالا در طـرح مسـئله گفتـه شـد، اکنـون مواضـع بسـياري در ايـران ماننـد طبـس ، شـيراز، قزويـن ، چوپـار کرمـان ، سـاري ، بهبهـان ، دزفـول و مـزاري در کوفـه وجـود دارد کـه از دفـن حسين بن موســي در آن هــا ســخن گفتــه مي شــود؛ ولــي بــا توجــه بــه اطلاعــات برخــي از آثــار در زمينـه انسـاب کـه از زندگـي فرزنـدان و نـوادگان او در طبـس سـخن بـه ميـان آورده (مـروزي ، ۱۳٦۷: ۲۱-۲۲) و از وجـود مقبـره و بارگاهـي منسـوب بـه وي در ايـن شـهر خبـر داده انـد، گويـا ديـدگاه مبتنـي بـر دفـن وي در شـهر طبـس از اعتبـار بيشـتري برخـوردار اسـت .