چکیده:
حقوق جنین یا فرزند در رحم به عنوان انسان بالقوّه ظرافتهای دقیقی دارد که به دلیل مستتربودن و استقرار در رحم و بیتوجهی اشخاص از نگاه خانوادهها پنهان مانده است. نتیجه غفلت از این حقوق و حمایتنکردن از حملی که در محیط خصوصی خانواده رشد میکند، پایمالشدن حقوق حمل و سقطهای عمدی جنینی است که امروزه در بسیاری از جوامع شاهدیم. در نگاه اول چهبسا گفته شود: مگر حَمل یا جنین در رحم مادر هم حقوقی دارد؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که حمایت از حقوق انسان از زمان انعقاد نطفه آغاز میشود (نه از زمان تولد) و حَمل در دین اسلام بسان انسان بالغ از حقوق مادی و معنوی مختلف، نظیر امنیت و سلامتی، حق حیات، حق نامگذاری و اهلیت تمتع از ارث، وصیت، وقف و هبه برخوردار است، اگرچه وقف و هبه به نحو استقلالی باشد. پژوهش حاضر با استناد به منابع کتابخانهای با محوریت منابع فقه امامیه صورت گرفته و به روش توصیفیتحلیلی است.
The rights of the fetus or child in the womb as a potential human being have delicate subtleties that are hidden from the eyes of families because of inattention and their unseen place in the womb. The result of neglecting these rights and not supporting the fetus that grows in the private environment of the family is the violation of his right and intentional abortions that we observe in many societies today. At first, it may be asked whether the fetus in the mother's womb also has rights. Findings show that the protection of human rights begins from the time of fertilization (not from birth), and in Islam a fetus as a human being enjoys various material and spiritual rights, such as security and health, the right to life, the right to name, the right of inheritance and making a will, the right of endowment and giving a gift even though endowment and giving a gift are independent. Using descriptive-analytical method, the present research is done based on library resources focusing on the Imami jurisprudence sources.
خلاصه ماشینی:
در نگاه اول چه بسا گفته شود: مگر حمل يا جنين در رحم مـادر هـم حقوقي دارد؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که حمايت از حقوق انسان از زمان انعقاد نطفه آغاز مي شود (نه از زمان تولد) و حمل در دين اسلام بسان انسـان بـالغ از حقـوق مادي و معنوي مختلف ، نظير امنيت و سلامتي، حق حيات ، حـق نـام گـذاري و اهليـت تمتع از ارث ، وصيت ، وقف و هبه برخوردار است ، اگرچه وقف و هبه به نحـو اسـتقلالي باشد.
زيرا قتل نفس محترم است و اگر حمل به حال مادر مضر است يا ميدانند که بعدا باعث عسر و حرج ميشود، بايد از اول از حمل جلوگيري کنند، به مثل عزل مرد» (بهجت ، ١٤٢٨: ٧٣/٤)؛ و حتي بالاتر از حرمت ، عده اي از فقها در فرض سقط جنين از روي عمد و عدوان ، مقتضي قصاص يعني ازهاق روح و قتل نفس محترم را محقق دانسته اند و حکم قصاص را مسلم مي دانند (سبزواري، ١٤١٣: ٣٢٣/٢٩).
با اين حال ، کلام فقهاي متقدم اهل سنت در حکم به حرمت سقط جنين بعد از ولوج روح مطلق است و اطلاق آن بر حملي را که بارداري به سلامتي مادر مضر باشد نيز شامل مي شود.
زيرا نصوص در ارث بردن جنين اطلاق دارند و جنيني را هم که در زمان فوت مورث زنده نباشد شامل مي شود (عاملي جبعي، ١٤١٣: ٢٦٠/١٣-٢٦١)، بدين معنا که ولوج روح در جنين لازم نيست ، بلکه وجود ماده جنين و انعقاد نطفه در زمان فوت کفايت مي کند (عاملي، بي تا: ٢٤٣/٨)، اما علم به وجود حمل در زمان فوت شرط است .