چکیده:
احزاب سیاسی گروه های بنیان یافته، مرتب و منظمی هستند که برای مبارزه در
راه قدرت ساخته شده اند و منافع و هدف های نیر وهای اجتماعی گوناگونی را
بیان می کنند و خود هم به درستی وسیله عمل سیاسی آنان می باشند . در واقع
وجود احزاب بخشی اجتناب ناپذیر از فرایند سیاسی است. همچنین احزاب
کنترل فرایند سیاسی را در اختیار دارند و کشوری که متکی به انتخابات و مردم
سالاری است حتما نیاز به تشکل و تحزب دارد.
این مقاله بر اساس پژوهشی است که طی آن تلاش شده است با استفاده از "
آینده نگری" یعنی تلاشی نظام مند جهت تهیه چشم انداز و نگاه به آینده بلند
مدت با بکاربرد ن بهینه منابع موجود در راستای ارزش ها و هدف ها ، آینده
تحزب در ایران را مورد بررسی قرار دهد و در این راستا از روش " تحلیل
تاریخی " نیز بهره جسته ایم زیرا آینده پژوهان گاهی به منظور پیش بینی نتایج
و پیامدهای آتی اتفاق های کنونی، حوادث تاریخی را مطالعه می کنند.
در این راستا سعی نموده ایم آسیب ها و چالش هایی که مانع شکل گیر ی
منطقی و صحیح تحزب در ایران می شوند را مورد واکاوی قرار دهیم که
مهمترین این چالش ها در حوزه جامعه مدنی : خود مداری ایرانیان ، وجود
گروه ها و تشکل های تندرو و در حوزه جامعه سیاسی : نبود آزادی لازم و
فقدان امنیت مورد نیاز از سوی حاکمیت برای فعالیت احزاب و ضعف روحیه
نقدپذیری از سوی حاکمیت می باشد.
خلاصه ماشینی:
براي کشتي باني که نمي داند کجـا مـي رود، هـيچ بـادي مساعد نيست و همچنين براي کشوري که مسير و چشم اندازي براي آينده خود ترسيم نکرده است ، هيچ وضعيتي مناسب و هيچ حالتي نامناسب به نظر نخواهد رسيد از آنجا که احزاب ، سازمان دهنده انتخاب سياسي اند و عملکـردي حيـاتي در هـر نظـام سياسي جهان دارند و همچنين کنترل فرايند سياسي را نيز در دست دارند، لذا اين نقش راهبردي احزاب و تشکل هاي سياسي مـرا بـر آن داشـت کـه بـه ايـن مهـم بپـردازم و آسيب ها، موانع و چالش هاي اصلي تحزب در ايران را مورد شناسـايي و واکـاوي قـرار دهم .
(بيکر، ترجمه هوشنگ نائبي ، ١٣٨٦: ١٢ ) شيوه پژوهش : اين مطالعه بر اساس پژوهشي است که طي آن تلاش شده است با اسـتفاده از " آينـده نگري " يعني تلاشي نظام مند جهت تهيه چشم انداز و نگاه بـه آينـده بلنـد مـدت بـا بکاربرد ن بهينه منابع موجود در راستاي ارزش ها و هدف ها، آينده تحـزب در ايـران را مورد بررسي قرار دهد و در اين راستا از روش " تحليل تاريخي " نيز بهره جـسته ايـم زيرا آينده پژوهان گاهي به منظور پيش بيني نتايج و پيامدهاي آتـي اتفـاق هـاي کنـوني ، حوادث تاريخي را مطالعه مي کنند.
" (شوميکر، ترجمه محمـد عبـداللهي ، ١٣٨٧: ٤٤ ) لـذا کوشـش مـا در ايـن بررسي بر اين امر استوار است که جريان تحزب در ايران را با توجه به معرف هايي که شاخصه اصلي نظام مردم سالاري ديني مي باشد مورد واکاوي قـرار دهـيم و عـواملي را که با شرايط اجتماعي ، سياسي و تاريخي ايـن مـرز و بـوم سـنخيتي ندارنـد و مخـتص سيستم هاي حکومتي ساير ملل مي باشند را کمتر وارد مطالعه خود نمائيم .