چکیده:
در قرون معاصر فدرالیسم به عنوان یکی از سه شکل اصلی حکومت، از پتانسیلهای بالایی در تطبیق خود با نیازهای مختلف جوامعی برخوردار بوده است همچنین به عنوان عامل وحدت بخش اقوام و مذاهب موازنه ای مطلوب بین وحدت ملی و چندگانگیهای ساختاریشان ایجاد کرده است. در این بین کشور عراق با توجه به آن که کشوری چند قومی و چند مذهبی است، در کنفرانس ها و نشست های اپوزیسیون عراق بر اساس اعلامیه شورای حکومتی موقت عراق و قانون اساسی موقت و دائم، فدرالیسم را به عنوان نظام حکومتی آینده با بازتابها و واکنشهایی در سطح بین المللی مواجه بوده است و در دیدگاههای مثبتی نسبتی به فدرالیسم ایجاد کرده است.
As one of the three main types of government, federalism has high potential in consistency itself with various needs of societies which attempt to balance between national unity and multistructuralism. It could be said that federalism as one of the tree types of government, has got great importance as a unifying factor of ethnics and religion in contemporary era. As being multi ethnicities and multireligious, Iraq has chosen federalism regarding to Conferences and meetings of Iraqi oppositions in early 1990s and years of 2002 , 2003 as well as declaration of interim governmental council and Constitution. In this regard, choosing federalism in Iraq has faced reactions in international level which most of them have been positive.
خلاصه ماشینی:
از آن جـا کـه عـراق ، کشوري چند قومي و چند مذهبي است ، هم بر اساس اجـلاس هـا و نشسـت هـاي اپوزيسـيون صدام در اوايل دهه ١٩٩٠ و سال هاي ٢٠٠٢ و ٢٠٠٣ و هم براسـاس اعلاميـه شـوراي حکومتي موقت عراق و قانون اساسي موقت و دائم ، فدراليسم را به عنوان شکل حکـومتي آينده خود انتخاب کرده است که اين مسأله واکنش ها و بازتاب هاي متفاوتي در سـطح بين المللي به دنبال داشته است .
در مورد شکل حکومتي عراق يعني فدراليسم ، علي رغم وجود سندرم ها١ و نشانه هـاي منفـي در خصوص حمايت ساخت نظام بين الملل از تلاش هاي کردها براي دستيابي بـه اشـکال مختلـف فدراليسم و يا خودمختاري، باز هم اين ساختار نظام بين الملل بوده اسـت کـه در دسـتيابي کردهـا به خودمختاري و سپس انتخاب فدراليسم به عنوان نظام حکومتي آينده عراق تأثيرگـذار بوده است .
اما از طرف ديگر، همين ساخت نظام بين الملل و عملکرد بازيگران اصلي و هژمونيـک آن ، بـا ايجاد منطقه امن در شمال عراق اسباب تشکيل دولت خودمختار منطقه اي کردستان را فراهم آورد و به ادامه حيات آن کمک کرد و سپس با ايجاد هماهنگي بـين گـروه هـاي معارض عراق در واشنگتن ، لندن ، صلاح الـدين و ناصـريه ؛ دسـتيابي بـه نظـام فـدرال و دموکراتيک را در عراق تسهيل نمود که در نهايت هم اعلاميه شـوراي حکـومتي موقـت عراق ٤ و هم قانون اساسي موقت و دائم عراق فدراليسم را به عنوان شکل حکومتي آينده عراق انتخاب کردند.