چکیده:
هجوم ریزگردها به کشورمان از سوی کشورهای همسایه به ویژه عربی موجب ایجاد مشکلات زیستمحیطی و انسانی بسیاری گردیده است. خطرات ریزگردها بر سلامت، بهداشت و اثرات و پیامدهای اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی فراوانی را در پی داشته است. وجود قوانین مستقیم و الزامآور منطقهای که به طور مطلق به این چالش منطقهای بپردازد، به شدت احساس میشود. چرا که بررسیها نشان میدهد که منشا اصلی ریزگردهای ایران، خارجی و بیشتر از سوی کشورهای عراق، اردن، سوریه و عربستان میباشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی قواعد حقوقی افزایش پدیده ریزگردها در ایران و کشورهای همسایه به خصوص عراق است. اما متاسفانه حتی در قالب عذرخواهی رسمی یا تایید نقض تعهد که شاید تحتالشعاع مسائل سیاسی باشد تا کنون اقدامی عملی انجام نداده است. جمهوری اسلامی ایران نیز در مجامع بینالمللی به عنوان دولت مورد خسارت ناشی از پدیده ریزگردها اقدام موثری انجام نداده است
Influx of haze into our country from neighboring countries particularly Arab countries has generated many human and environmental problems. The threat of haze for health, hygiene and its economic-social and environmental impacts are so much. The presence of direct and binding regional rules that totally address this regional challenge is necessary because studies show that the main origin of dusts in Iran is external and from Iraq, Jordan, Syria and Saudi Arabia countries. The aim of this research is to study the legal rules related to rising of haze phenomenon in Iran and neighboring countries particularly Iraq. But unfortunately a country such as Iraq that is one of the haze producer countries in the region has not done any practical attempt even in the form of apology or confirmation of violation so far, which may be influenced by political issues. In addition, Islamic Republic of Iran has not done an effective attempt in the international convention as damaged country from the haze phenomenon
خلاصه ماشینی:
(کاشف ، ١٣٩٢: ٨) بيان مسأله : وجود گرد و غبار در ايران زمين ، به عنوان کشوري که ٦٤/٤ درصد از مساحتش در قلمرو سرزمين هاي خشک و فراخشک قرار دارد، امري کاملا طبيعي به شمار ميآيد؛ از همين رو، از ديرباز رهبران سياسي و مذهبي اين کشور به کارگزاران مردم تحت امر خويش توصيه کرده اند: تا آنجا که ميتوانند از برهنگي زمين کاسته و در حفظ پوشش سبز خاک بکوشند.
و برهمين مبنا در اين تحقيق سعي ميشود به اختصار به بررسي اين مسئله از منظر آموزه هاي حقوق بين الملل پرداخته و در آن به تعهدات و مسئوليت هاي کشورهاي همسايه ايران به خصوص عراق در زمينه پيشگيري از گسترش آلودگي ناشي از ريزگردها و ضرورت کنترل آنها اشاره شود و ضرورت اين تحقيق از آنجايي است که در ساليان اخير از عمده ترين دلايل اين پديده ، علاوه بر مشکلات داخلي، منشأ فرامرزي آلودگي و نقض ضعيف راهبردهاي مربوط به تثبيت شن هاي روان در کشورهاي همسايه و تخريب پوشش گياهي مناطق مبتلابه است .
هدف از انجام اين تحقيق بررسي حقوقي افزايش پديده هاي ريزگردها در ايران و کشورهاي همسايه به خصوص عراق که در استان ايلام بيشتر از ٤٢٠ کيلومتر مرز مشترک با اين کشور دارد و امکان مشاهده عيني و ميداني نيز وجود دارد.
بيشتر بادها در عراق جهت شمال غربي و جنوب شرقي را دارند و کشور ايران هم که در جهت وزش اين بادها قرار دارد نيز طي ماه هاي ذکر شده دچار گرد و غبار فراواني ميشود.