چکیده:
مدیریت بحران به عنوان موضوعی بین رشتهای در حوزههای مختلف مدیریت سیاسی، اجتماعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. بنابراین رویکرد قرآن کریم به این موضوع، قابل توجه است. مطالعه آیات مدنی نشان میدهد که پیامبر اکرم(ص) در دوران حکومت مدینه، با بحرانهای گوناگونی مواجه بوده است. یکی از پیچیدهترین این بحرانها، اقدامات مخرب جریان نفاق در برابر پیامبر(ص) است. با توجه به جایگاه خاص پیامبر(ص) در دریافت وحی، واکنشهای ایشان در برابر منافقان میتواند به عنوان الگویی مطمئن برای مدیریت بحران در جهان اسلام و جامعه بشری مورد بهرهبرداری قرار گیرد. مدیریت پیامبر(ص) در بحرانهای ایجاد شده توسط منافقان را میتوان در سه مرحله کلی شامل مدیریت قبل از بحران، حین بحران و بعد از بحران ارزیابی کرد. این پژوهش بر آن است تا بر اساس مطالعه ادبیات موضوع و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، مهمترین بخشهای این مدیریت که شامل بیان روشها و اقدامات تنشزای منافقان و واکنشهای متناسب قرآن همراه با اعلام سیاستها و تدابیر پیامبر(ص) است را بررسی نماید. راهبردهای ششگانه به دست آمده در پژوهش حاضر، از دستاوردهای این نوشتار است.
خلاصه ماشینی:
قبـل از هجرت پيامبر(ص ) به مدينه ، بنا بر توافق دو قبيله اوس و خزرج و براي خاتمـه دادن بـه جنگ هاي خونين دو قبيله (معروف به جنگ هاي بعاث )، مقـرر شـده بـود تـا عبـدالله بـه عنوان حاکم مدينه انتخاب شود، اما پـس از هجـرت پيـامبر(ص ) بـه مدينـه ، حاکميـت مديريت بحران جريان نفاق توسط پيامبر اکرم (ص ) از ديدگاه قرآن کريم / ٢٨٥ عبدالله بر شهر مدينه منتفي گرديد(عاطف الزين ، ١٣٧٩ش : ٥٢٩).
م ساماعاون ﴾ توضيح داده که منافقان خواهان فتنه براي شما بوده و سماع نيز به / / معني کسي است که هر حرفي را زود ميپـذيرد و بـاور مـيکنـد(طباطبايي،١٣٦٦، ج ٩: مديريت بحران جريان نفاق توسط پيامبر اکرم (ص ) از ديدگاه قرآن کريم / ٢٩١ ٤٥٠ ).
بنابراين با توجه به تبعات بحران هاي ايجاد شـده بـه ٢٩٦ /فصلنامه مطالعات قرآني، سال دوازدهم ، شماره ٤٥، بهار ١٤٠٠ وسيله منافقان ، خداوند نيز دستورات و ساز و کارهاي لازم جهت مقابله با اين بحران ها را در قالب آيات وحي به پيامبر(ص ) خود ابلاغ نموده تـا آثـار و تبعـات آن در حـد امکـان کاهش يابد.
خداوند نيز همواره حامي پيامبر(ص ) خود بوده و در مراحـل مختلـف و بـا نزول آيات مربوطه ، راهکارهاي مختلف در مقابله با منافقان را ارائه و با آگاهيبخشـي بـه امت اسلامي، روش برخورد با جريان هاي نفاق گونه را مديريت کرده است .
مديريت بحران جريان نفاق توسط پيامبر اکرم (ص ) از ديدگاه قرآن کريم / ٣٠٩ ٣١٠ /فصلنامه مطالعات قرآني، سال دوازدهم ، شماره ٤٥، بهار ١٤٠٠