چکیده:
با آغاز بحران سوریه از سال 1390، جمعیت زیادی از مردم این کشور آواره شده که از دیدگاه حقوقی و سیاسی نیاز به حمایت دارند. هدف از انجام این پژوهش بررسی حمایت انجامشده توسط ایران در بحران سوریه به روش تحلیلی-توصیفی بود و سوال اصلی این پژوهش این بود که مسئولیت حمایت ایران در جریان این مناقشه از سال 1390 تاکنون به چه صورت است. منابع فقهی و در رأس آن آیات و روایات، لزوم حمایت از شهروندان توسط حکومت را توصیه کرده که در حقوق بینالملل از آن با نام مسئولیت حمایت نام آمده است. در تلاشهای ناموفق سازمانهای منطقهای و بینالملل در حل بحران سوریه و بهتبع آن درخطر قرارگرفتن جان شهروندان این کشور، جمهوری اسلامی ایران به درخواست حکومت قانونی سوریه در این کشور حضوری مستشاری داشت و در جبهه داعش که تروریستی بودن آن بر همگان مشخص است؛ بهصورت مستقیم وارد عملیات نظامی شد تا در حمایت از شهروندان بیدفاع این کشور به حکومت نسبتاً ضعیف سوریه کمک کرده و هر چه زودتر وضعیت این کشور را به حالت عادی بازگرداند. انتقادات وارده دراینباره نیز به علت تعارض منافع دیگر کشورها با ثبات در سوریه بوده که جمهوری اسلامی لزومی به تبعیت از آن نمیبیند. نتایج نهایی اینکه به موجب منابع فقهی در مورد حمایت از امت اسلام و لزوم کمک برادرانه کشورهای اسلامی، حضور ایران در بحران سوریه از سال 1390 تاکنون بر پایه مسئولیت حمایت بوده که کاملا مشروع می باشد.
خلاصه ماشینی:
در بند ٢٠٣ گزارش هیئت عالیرتبه دبیرکل دربارٔە تهدیدها، چالش ها و تغییر در سال ٢٠٠٤ میgدی با عنوان «جهان امن تر، مسئولیت مشترک ما» مسئولیت حمایت این چنین تعریف شده است : «مسئولیت حمایت به معنای آن است که شورای امنیت میتواند در صورت وقوع ژنوساید و دیگر کشتارهای وسیع ، پاک سازی نژادی یا نقض فاحش حقوق بین الملل بشردوستانه و عدم تمایل و ناتوانی دولت های دارای حاکمیت در جلوگیری از آنها، مداخلۀ نظامی را به عنوان آخرین حربه تکلیف کند».
در بند ١٣٥ گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد به مجمع عمومی در سال ٢٠٠٥ با عنوان «به سوی توسعه ، امنیت و حقوق بشر برای همه »، مسئولیت حمایت چنین تعریف شده است : «مسئولیت حمایت به معنای مسئولیت تک تک کشورها در قبال حمایت و حفاظت از جان اتباع خود در برابر جنایت های بین المللی فجیع است ، اما اگر مسئوq ن ملی قادر نیستند یا تمایلی ندارند از شهروندانشان محافظت کنند، این مسئولیت به جامعه بین المللی منتقل میشود تا برای کمک به حمایت از حقوق بشر و رفاه مردم از شیوه های دیپلماتیک ، بشردوستانه و غیره استفاده کند.
جمهوری اسg می ایران تعهدی ندارد در جهت منافع کشورهای دیگر در حرکت باشد، تنها پایبندی به اصول حقوق بین الملل از تعهدات کشورمان است که به موجب کمک به مسئولیت حمایت دولت سوریه و حضور مستشاری در این کشور به درخواست دولت قانونی بشار اسد، این امر نقض حاکمیت ملی سوریه محسوب نمی شود.