چکیده:
یکی از هنرهای نساجی سنتی ایران، دارایی بافی است که هر چند پیشتر در برخی از شهرهای ایران دارایی تولید میشده اما امروزه تولید آن فقط در شهر یزد محدود شده است. دارایی بافی همان ایکات است. ایکات کلمه ای است مالایایی به معنای گره زدن و رنگ نمودن که به فارسی به آن دارایی میگویند و روشی است قدیمی برای منقوش نمودن پارچه که عبارت است از رنگ نمودن نخهای پارچه قبل از بافت. منحصربه فرد بودن این پارچه به نوع رنگرزی و ایجاد طرح در بخش تاری آن وابسته است. هم اکنون در یزد تعدادی هنرمندان قدیمی دارایی تاری تولید میکنند که تولیدات آنها اغلب رومیزی و رولحافی و روسری میباشد. در این مقاله بر آنیم تا به مطالعه و تحلیل نقشمایه های دارایی بافی شهر یزد از طریق نشانه شناسی بپردازیم و مبنای شکل گیری این نقوش را تعیین کنیم. این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و به روش گردآوری کتابخانه ای و تحقیقات میدانی مدون شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین تولیدات دارایی بافی در شهر یزد، به عنوان رولحافی، رومیزی، بقچه، لنگ دستمال یزدی و پرده بوده است و معروفت رین کاربرد پارچه دارایی چادر شب دارایی است که در نوع خود منحصربه فرد است. نتایج این پژوهش نشان داد که نقشمایه های دارایی بافی یزد عبارت است از: سرو، طاووس، لوزی، راه راه، ابر، باد، مثلث و مربع. از منظر نشانه شناسی این نقش مایه ها تنها به فرم مختص نمیشود، بلکه هر یک از این نقوش، حاوی مفاهیم و مضامینی است که ریشه در هنر و فرهنگ ایرانی دارد. به عبارتی نقش مایه های دارایی بافی یزد دارای لایه های گوناگونی است که در الیه اول، نقشمایه ها به صورت اشکال و فرمها دیده میشود و در لایه های بعدی، مفاهیم و گفتمانهای مربوطه بیان میشود.
One of the traditional art of iran is Daraeebafi. The origins of this art can be found in Ikat. The
uniqueness of this type of fabric dyeing and create a plan that is in motion blur. Some cities have
already produced assets but today it is produced only in the city of Yazd is limited. There are
currently a number of artists in Yazd old opacity produced assets most desktop and bed sheet and
scarves is that they produce. In this paper we have tried to reflect asset worthy of revival in
sports clothing provided. Sources used in this thesis is a library and research Given that the last
word has been referred casual sports clothing But now, since the younger generation, we are
looking for stylish clothes and yet comfortable sport another word for not exercising But a bunch
of clothes can be used daily. The results showed that most production assets weaving in Yazd, as
bed sheet, desktop, bundle, Lang (paper Yazdi) and curtain fabrics used and the most famous
assets wrapper asset that is unique in its kind. The results showed that Yazd weaving motifs of
assets are: Cedar, peacocks, diamond, stripes, clouds, wind, triangle and square. From the
perspective of semiotics these motifs not only for form, but each of these designs, with themes
that are rooted in the arts and culture. In other words, weaving motifs asset Yazd has several
layers in the first layer, motifs can be seen as forms the next layer, the concepts and discourses
expressed. Finally, this paper is to try new and original model in order to provide needed
community Much attention and provide valuable art enthusiasts.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش نشان داد که نقشمایه های دارایی بافی یزد عبارت است از: سرو، طاووس، لوزی، راه راه، ابر، باد، مثلث و مربع.
2- چارچوب پژوهش 2-1- هدف و ضرورت پژوهش هدف این پژوهش، تحلیل نقشمایه های دارایی بافی یزد از منظر نشانهشناسی است آنچه ضرورت توجه به مطالعه این نقوش را آشکار می کند نبود منابع مکتوب و نا آشنایی محققین با این هنر سنتی ایرانی است.
یکی از زیباترین پارچههای دارایی بر جای مانده که در شهر یزد بافته شده پارچه ای است به قدمت 120 سال با نقش و رنگی بی نظیر از ابریشم بافت علی ملک ثابت، این پارچه از شاهکارهای دارایی بافی محسوب می شود.
نقش سرو و طاووس از جمله نقوش قدیمی دارایی محسوب میشوند و امروزه به دلیل مهارت منحصربهفردی که برای نقش کردن چنین نقوشی مورد نیاز است وجود ندارد و به تاریخ دارایی بافی پیوسته اند.
نقش سرو نماد درخت زندگی است به واسطه همیشه سبز بودن و طاووس محافظ آن و نشانهای است از آسمان پر ستاره و شاید کاربرد این نقش نسبت به پرندگان دیگر به همین منظور باشد، دقت و ظرافت بینظیر در شکل دادن به این نقوش در پارچههای دارایی نیاز به مهارتی بسیار زیاد دارد.
نتایج این پژوهش نشان داد که نقشمایه های دارایی بافی یزد عبارت است از: سرو، طاووس، لوزی، راه راه، ابر، باد، مثلث و مربع که از منظر نشانهشناسی این نقشمایه ها تنها به فرم مختص نمی شود، بلکه هر یک از این نقوش، حاوی مفاهیم و مضامینی است که ریشه در هنر و فرهنگ ایرانی دارد.