چکیده:
شیوع بیماریهای واگیردار با ماهیتی نوعاً کشنده تهدیدی علیه امنیت سلامت شمرده میشوند؛ بنابراین کنترل رفتار بیماران، محدودسازی آنها و در نتیجه جلوگیری از انتشار آن در میان افراد جامعه، از مسائل مهم حوزة پزشکی است. در این راستا یکی از تدابیر راهبردی در کنترل بیماری، توجه دادن به مسئولیت مدنی ـ کیفری و ضمانآور بودن انتقال این نوع از بیماریهاست. بر این اساس پرسش پیشرو آن است که در آموزههای دینی، در صورت رعایت نکردن وظایف شهروندی و انتقال بیماری مسری به دیگران چه مسئولیتهایی متوجه فرد ناقل است؟ آیا ضمانتی در قبال خسارتهای ناشی از بیماری متوجه فرد انتقالدهنده خواهد بود؟ به نظر میرسد اگرچه جبران خسارتهای مستند به انتقالدهندة بیماری، امری مسلّم به شمار میرود؛ اما ویژگیهایی مانند میزان کشندگی بیماری، علم و جهل طرفین از آلودگی، دشواریهایی را در احراز، استناد و اثبات نوع مسئولیت و ضمان حاصل از آن پدید آورده است؛ از اینرو در نوشتار حاضر به روش تحلیلی ـ اجتهادی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای به بررسی حالتهای گوناگون انتقال پرداخته است و نتیجه آن شد که اگر فرد از بیماری خود و کشندگی آن آگاهی داشته باشد و عمداً با انتقال بیماری موجب فوت دیگری شود، از عملکرد وی با عنوان قتل عمد یاد میشود و سزاوار قصاص است و در مواردی که بیماری کشنده نباشد و منجر به قتل شود، شبهعمد است و محکوم به پرداخت دیه خواهد بود و در نهایت اگر شخص از بیماری خود آگاهی نداشته باشد و با انتقال موجب فوت دیگری شود، عمل او خطای محض به شمار میرود که ضمان آن بر عهدة عاقله است.
The outbreak of epidemic diseases with their mortality is considered a threat to health security. Therefore, controlling patients' behavior, restricting them and thus preventing pandemic in the community is one of the important issues in the field of medicine. In this regard, one of the strategic measures in disease control is to pay attention to civil-criminal liability and the guarantee issues raised by the transmission of this type of diseases. Accordingly, the coming question is that according to the religious teachings, if the duties of citizenship are not observed and the contagious disease is transmitted to others, what are the responsibilities of the transmitter? Will there be any guarantee to the transmitter due to the damages he causes by the disease transmission? Although it seems certain to compensate for the documented damage by the transmitter of the disease, but problems such as: the fatality of the disease, the knowledge and ignorance of the parties to the infection bring about some difficulties in obtaining, documenting and proving the type of responsibility and the resulted guarantee. Therefore, in the present article, employing the analytical method and using library sources different forms of transmission are studied, concluding that if a person is aware of his disease and its fatality and deliberately causes another's death by transmitting the disease, his action is view of Master Javādi Āmoli on the role and contribution of reason in this field.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس پرسش پیشرو آن است که در آموزههای دینی، در صورت رعایت نکردن وظایف شهروندی و انتقال بیماری مسری به دیگران چه مسئولیتهایی متوجه فرد ناقل است؟ آیا ضمانتی در قبال خسارتهای ناشی از بیماری متوجه فرد انتقالدهنده خواهد بود؟ به نظر میرسد اگرچه جبران خسارتهای مستند به انتقالدهندة بیماری، امری مسلّم به شمار میرود؛ اما ویژگیهایی مانند میزان کشندگی بیماری، علم و جهل طرفین از آلودگی، دشواریهایی را در احراز، استناد و اثبات نوع مسئولیت و ضمان حاصل از آن پدید آورده است؛ از اینرو در نوشتار حاضر به روش تحلیلی ـ اجتهادی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای به بررسی حالتهای گوناگون انتقال پرداخته است و نتیجه آن شد که اگر فرد از بیماری خود و کشندگی آن آگاهی داشته باشد و عمداً با انتقال بیماری موجب فوت دیگری شود، از عملکرد وی با عنوان قتل عمد یاد میشود و سزاوار قصاص است و در مواردی که بیماری کشنده نباشد و منجر به قتل شود، شبهعمد است و محکوم به پرداخت دیه خواهد بود و در نهایت اگر شخص از بیماری خود آگاهی نداشته باشد و با انتقال موجب فوت دیگری شود، عمل او خطای محض به شمار میرود که ضمان آن بر عهدة عاقله است.