چکیده:
سکونتگاههای انسانی همواره در معرض تحولات اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و کالبدی قرار دارند. در این میان گسترش فیزیکی شهرها و روستاها به سوی یکدیگر سبب الحاق و ادغام سکونتگاه کوچکتر (روستا) در سکونتگاه بزرگتر (شهر) میشود. ادغام روستا در شهر پیامدهای زیادی در روستای ادغامی و شهر بر جای میگذارد. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی اثرات گسترش فیزیکی کلانشهر کرمانشاه بر روستاهای پیرامون میباشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش بررسی، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از مطالعات کتابخانهای – اسنادی و میدانی به انجام رسیده است. دادههای پژوهش شامل دادههای اولیه (فرم مصاحبه از گروه نخبگان و متخصصان) و متغیرهای تحقیق به صورت اسنادی و میدانی گردآوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیکهای DEMATEL و VIKOR استفاده گردید. در این پژوهش سه بعد (اجتماعی، اقتصادی و کالبدی) در 9 شاخص مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مدل DEMATEL نشان داد از میان ابعاد مورد بررسی بعد کالبدی و از میان شاخصهای مورد مطالعه شاخص (8C)، (دسترسی به خدمات و امکانات عمومی)، در اولویت قرار دارند. نتایج تحلیل و اولویتبندی روستاهای پیرامون کلانشهر کرمانشاه با توجه به اثرات گسترش فیزیکی با استفاده از مدل مدل VICOR نشان داد روستای نوکان با امتیاز (0.893)، بیشترین تاثیر را پذیرفته است و نسبت به سایر روستاها ارجعیت دارد.
Human habitations are always exposed to economic, socio-cultural and physical changes. In the meantime, the physical expansion of cities and villages towards each other causes the merger of a smaller town (village) into a larger area (city). The integration of the village in the city has brought so many consequences in the integration of the village and the city. Therefore, the aim of this study is the spatial analysis of the impacts of physical expansion of Kermanshah metropolis on surrounding villages. The present study which is practical in terms of purpose, and also is descriptive-analytical in terms of analysis method, has been applied by library studies - documentary, and field. Research data including primary data (interview form from elites and experts) and also research variables have been collected in both documentary and field. In the present research, the DEMATEL and VIKOR techniques were used to analyze the data; additionally three aspects (social, economic and physical) have been studied in 9 indicators. On the other hand it is shown by the results of DEMATEL model that among the studied dimensions, the physical aspect and among the studied indicators, index (C8), (access to services and public facilities) are in priority. It is shown by the results of analysis and prioritization of villages around the metropolis of Kermanshah due to the impacts of physical expansion using the VICOR model that the village of Nokan where is superior to other villages, has received the most impact with 0.893 score
خلاصه ماشینی:
نتايج تحليل و اولويت بندي روستاهاي پيرامون کلانشهر کرمانشاه با توجه به اثرات گسترش فيزيکي با استفاده از مدل مدل VICOR نشان داد روستاي نوکان با امتياز (٠,٨٩٣)، بيشترين تاثير را پذيرفته است و نسبت به ساير روستاها ارجعيت دارد.
لذا پژوهش حاضر به دنبال پاسخگويي به سوالات ذيل ميباشد: از ميان ابعاد و شاخص هاي اثرات گسترش فيزيکي کلانشهر کرمانشاه بر روستاهاي پيرامون کدام يک از اهميت بيشتري برخوردار هستند؟ اثرات گسترش فيزيکي کلانشهر کرمانشاه بر روستاهاي پيرامون در ابعاد مختلف بر کدام يک از روستاهاي مورد مطالعه نمود بيشتري داشته است ؟ مباني نظري و پيشينه تحقيق رشد شهري به عنوان فرايندي فضايي و جمعيتي داراي دو وجه متضاد (موزون ١ و ناموزون ٢) است ؛ از يک طرف، شهرها به عنوان موتورهاي رشد اقتصادي و اجتماعي عمل ميکنند و از طرف ديگر اغلب اين شهرها با مشکلات و مسائل اجتماعي، اقتصادي و محيطي نظير فقر، دست اندازي به زمين هاي با ارزش کشاورزي، افزايش استفاده از خودروي شخصي و مصرف سوخت ، زوال شهر مرکزي و بهرهبرداري کم از نواحي ساخته شده فعلي مواجه هستند (صفاييپور و همکاران، ١٣٩٦، ١٢٥).
همه اين عوامل به نوبه خود موجب ادغام روستاهاي اطراف شهر و تبديل زمين هاي کشاورزي مطلوب به فضاهاي تبديل زمين هاي کشاورزي مطلوب به فضاهاي نابودي امکانات و قابليت هاي طبيعي شده است ، نتايج بررسي اهميت هر يک از ابعاد و شاخص ها گسترش کلانشهر کرمانشاه بر روي روستاهاي پيرامون با استفاده از مدل DEMATEL داد که از ميان ابعاد مورد بررسي بعد کالبدي در اولويت اول و ابعاد اقتصاد و اجتماعي- فرهنگي در رتبه هاي دوم و سوم قرار ميگيرند.
, (2017), Measuring Urban Sprawl and Exploring the Role Planning Plays: A Shanghai Case Study, Land Use Policy, Vol. 67, No. 1, PP.