چکیده:
هدف از این مطالعه بررسی تعابیر عارفانه و عاشقانۀ گوی و چوگان در اشعار فارسی است. شاعران در ادوار مختلف زبان و ادبیات فارسی، برای بیان مفاهیم و منویات درونی خود از تعبیرات گوناگون استفاده کردهاند و گاه برای بازگویی این مفاهیم از تعابیر و اصطلاحات رایج در زمانة خود سود جستهاند. بیان احساسات و عواطف شخصی شاعران گاه در مضامین عاشقانه و گاه عارفانه با واژههای گوی و چوگان نمود یافته است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و به روش تاریخی است که با رویکرد تحلیلی انجام شده است. یافتههای تحقیق نشان داد؛ اشعار فارسی سرشار از دو واژة گوی و چوگان است که در مضامین عاشقانه برای توصیف درازی زلف، ذقن، روی، خال معشوق و نیز توصیف تسلیم و بیادعایی عاشق در برابر معشوق به کار رفتهاند. در مضامین عارفانه نیز برای بیان تسلیم بودن و نیز به عنوان تمثیلی برای ترک هوس و خودبینی استفاده شده است. نمود واژههای گوی و چوگان در اشعار غنایی و بسیاری واژههای گوی و چوگان در ادبیات فارسی نشاندهنده میزان رواج این بازی در ادوار مختلف تاریخ ایران است و آشنایی شعرا با بازی چوگان میتواند ناشی از رواج این بازی در ایران باشد.
This research aims to study the mystical and romantic interpretations of the polo and the polo ball terms in Persian poems. In different periods of Persian language and literature, poets have used various interpretations to express their concepts and intents, and they occasionally have benefited from common interpretations and idioms of their era to restate such concepts. Poets have sometimes expressed their personal feelings and emotions in romantic and mystical themes with " Polo" and " Polo ball" terms. The present study is the descriptive type with the historical method, which has been done with an analytical approach. Our findings indicated that, Persian poems are filled with "Polo" and "Polo ball" terms, used to describe the hair length, chin, face, and moles of the beloved, as well as the description of the submission and humbleness of the lover to the beloved in romantic themes. They also have been used to express submission, and as an allegory for ignoring worldly longings and arrogance in mystical themes. The expression of "Polo" and "Polo ball" terms in the lyric poetry and abundant use of these words in Persian literature indicate the popularity of this game in different periods of the Persia history and the poets’ familiarity with the Polo sport might be due to the prevalence of this game in Iran.
خلاصه ماشینی:
یافتههای تحقیق نشان داد؛ اشعار فارسی سرشار از دو واژة گوی و چوگان است که در مضامین عاشقانه برای توصیف درازی زلف، ذقن، روی، خال معشوق و نیز توصیف تسلیم و بیادعایی عاشق در برابر معشوق به کار رفتهاند.
کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، ایران تاريخ دريافت: 20/2/1398 تاريخ پذيرش: 5/4/1398 مقدمه شاعران در ادوار مختلف زبان و ادبیات فارسی، برای بیان مفاهیم و منویات درونی خود از تعابیر گوناگون استفاده کردهاند و گاه برای بازگویی این مفاهیم از تعابیر و اصطلاحات رایج در زمانة خود سود جستهاند.
وجود مضامین گوی و چوگان در بیش از هزاران بیت از اشعار شعرای مختلف، نشان دهندة عمق و ریشة این بازی در فرهنگ عام و خاص و زوایای پنهان و آشکار زندگی مردم ایران در قرون مختلف است.
پژوهش حاضر سعی دارد تا به بررسی نقش و تأثیر بازی چوگان به عنوان یکی از قدیمیترین ورزشهای گروهی و میدانی، در اشعار شاعران مختلف بپردازد و کاربردهای عاشقانه و عارفانه اصطلاحات مربوط به این ورزش را مورد تحلیل قرار دهد.
در ادبیات فارسی از دیرباز به کارگیری تعابیر و اصطلاحات بازی چوگان، برای بیان مفاهیم عاشقانه در میان شاعران مرسوم بوده است و گاه شاعران از تعبیرات این بازی برای بازگویی مناسبات بین عاشق و معشوق بهره بردهاند.
شاعران در دورههای مختلف زبان فارسی برای بیان مفاهیم و اندیشههای خود از اصطلاحات مربوط به بازی چوگان بهره گرفتهاند.