چکیده:
پژوهش حاضر با نگاهی تطبیقی به بررسی واژه «ذَرَأ» در قرآن و متون مقدس یهودی-مسیحی پرداخته است و با رویکردی تاریخی بر ریشهشناسی این واژه در زبانهای عربی، عبری، سریانی و آرامی متمرکز شده است. یک تحلیل ریشهشناختی در تبیین برخی الگوهای حاکم بر ابدالها و پدیدههای آواشناختی میان زبانهای پیشگفته سودمند است. این تحلیل ارتباط میان صورتهای «ذَرْء» و «ذَرْو» را و نیز ابدال همخوان عبری «ה» (هِه) به صامتهای همزه و واو را در زبان عربی توضیح میدهد. همچنین این پژوهش نشان میدهد که استعاره مفهومی «آدمیان، خرمن هستند» در قرآن و متون مقدس یهودی-مسیحی به کار رفته است. در استعاره فوق حوزه مبدأ، خرمن و حوزه مقصد، آدمیان هستند. همچنین سویه مورد تأکید، اشتمال بر دو بخش سَره و ناسره یا ارزشمند و بیارزش است. بنا بر پژوهش حاضر، متون مقدس پیشگفته متناسب با جهانبینی مخاطبان نخستین خود برای بیان موثر آن دسته از مقاصد و آموزههای تربیتی و فرهنگی که به امور انتزاعی مرتبط هستند از زبان استعاری بهره بردهاند. توجه نکردن به این زبان و ویژگیهای آن میتواند مفسران را گرفتار مفاهیم جاافتادهای کند که در طی سدهها در تفاسیر تکرار شدهاند و یا اساساً در سدههای بعدی در جهان اسلام شکل گرفتهاند.
The present article, based on a comparative view, has studied the word "dharaʼ" in the Qur’an and Sacred Jewish-Christian Texts and, with a historical approach has focused on the etymology of this word in Arabic, Hebrew, Syriac and Aramaic. An etymological investigation is useful in explaining some of the patterns governing the consonantal substitution and phonological phenomena between the aforementioned languages. Based on such an investigation, the connection between the forms "dharʼ" and "dharw" as well as the consonantal substitution of the Hebrew «ה» (he) with the consonants Hamza and Waw in Arabic has been explained. According to this study, the conceptual metaphor of "people are harvest" is used in the Qur’an and the Sacred Jewish-Christian texts. In this conceptual metaphor, the target domain is harvest and the source domain is people. Also, the highlighted aspect is consisting of two pure and impure or valuable and worthless parts. This research shows that the aforementioned sacred texts following the worldview of their first audiences have used metaphorical language to efficiently express those educational and cultural teachings that are related to the abstract matters. Not paying attention to this language and its features can confuse the commentators.
خلاصه ماشینی:
با اين همه ، پژوهش حاضر کار خود را به بررسي واژه «ذرأ» در خانواده زبان هاي سامي و به صورت مشخص زبان هاي عربي، عبري، آرامي و سرياني و نيز مطالعه تطبيقي کاربردهاي آن در قرآن و متون مقدس يهودي-مسيحي محدود کرده است .
(اعراف / ١٧٩) معادل گسترش خلق کردن ، آفريدن رها ساختن نامزدکردن فارسي دادن آيتي، اسفرايني، الهي قمشه اي، ابوالفتوح رازي، انصاريان ، نام خرمشاهي، دهلوي، رهنما، کاويان پور، نوبري ارفع روشن ترجمه سورآبادي، طبري، فولادوند، مکارم شيرازي، ميبدي، نسفي بررسي ترجمه هاي قرآن به زبان هاي اروپايي، نيز خالي از فايده نيست و دست کم براي ما روشن خواهد کرد که ايشان در فهم مفهوم واژه مانند مترجمان مسلمان به اختلاف نظر گرفتار آمده اند.
فراهيدي، خليل بن احمد، کتاب العين ، قم ، انتشارات هجرت ، ١٤١٠ق ، ج ٨، ص ١٩٣؛ ازهري ، محمد بن أحمد، تهذيب اللغۀ، تحقيق محمد عوض مرعب ، بيروت ، دار إحياء التراث العربي، ٢٠٠١م ، ج ١٥، ص ٥؛ ابن منظور، محمد بن مکرم ، لسان العرب ، بيروت ، دار صادر، ١٤١٤ق ، ج ١، ص ٧٩؛ جوهري ، اسماعيل بن حماد، صحاح ، بيروت ، دارالعلم الملايين ، ١٤٠٤ق ، ج ١، ص ٥١؛ راغب اصفهاني، حسين بن محمد، المفردات في غريب القرآن ، دمشق - بيروت ، دارالعلم - الدارالشامية ، ١٤١٢ق ، ص ٣٢٧.