چکیده:
نفقه عبارت است از تأمین مخارج شخصی مانند غذا، لباس، مسکن و امثال آن.نفقه در مورد زوجیت و قرابت مطرح میشود؛ نفقه در زوجیت، به معنی وجوب پرداخت نفقة زوجه توسط زوج و در قرابت، به معنی وجوب پرداخت نفقة اقارب از ارحام توسط اقارب میباشد. برای وجوب نفقة زوجه به کتاب، سنت، اجماع و قیاس استناد شده است.از کتاب به آیة «وعلی المولود له رزقهن و کسوتهن بالمعروف» بقره/ 233.استناد شده که منظور، وجوب نفقة زوجه بر عهدة زوج است.از سنت نیز گفتار پیامبر اکرم(ص): «و لهن علیکم رزقهن و کسوتهن بالمعروف» مورد استناد قرار گرفته است. از زمان پیامبر(ص) تاکنون علماء و مجتهدین بر وجوب نفقة زوجه بر زوج اتفاق نظر دارند و در صورت درخواست زوجه، قاضی حکم به پرداخت نفقه میدهد.سبب وجوب نفقة زوجه بر زوج، عقد صحیح، مشروط به وجود احتباس (بودن زن در منزل شوهر و دسترسی شوهر به او) است؛ نفقة زوجه شامل اطعام، لباس و مسکن میشود. اطعام زوجه بر زوج واجب بوده و بر حسب حال هر دو سنجیده میشود.برای وجوب نفقه بر زوج، شرایطی مطرح شده است:وجود عقد ازدواج صحیح ،توانایی زن برای آمیزش،تمکین زن،عدم ارتداد زن،عدم انجام فعل موجب حرمت مصاهره توسط زن،معتده نبودن زن به عدة وفات. همچنین احکام نفقه ، یعنی موضوعاتی مانند ترک انفاق زوجه، موارد سقوط نفقه، نفقة عده، نفقه زوجه شخص غایب، عجز شوهر از پرداخت نفقه، پرداخت نفقة آینده و اختلاف زوجین در نفقه مورد بحث قرار میگیرد.
Alimony stands for procuring personal expenses such as food, clothes, housing and the like. Alimony comes up to be associated with married life and close relationship. In married life, it means obligation for paying alimony of wife on the part of husband and in kinship, it means obligation to pay alimony to relatives of kindred from relations by mother on the part of relatives of kindred. The Book, Sunna, consensus and judicial reasoning by analogy have been cited for obligation to pay alimony to wife. From the Book: Baqara: " وعلی 233
المولود له رزقهن و کسوتهن بالمعروف ", that means the husband is obligated to pay alimony to wife." "و لهن علیکم رزقهن و کسوتهن بالمعروف has been cited as Sunna quoted from the Messenger (s). From the Prophet’s time hitherto, scholars and religious jurists generally agree on the husband’s obligation to pay alimony to his wife and upon request of wife, judge decides on payment of alimony to her. The husband has an obligation to pay alimony to his wife if true marriage has occurred provided the wife is in the house available to the husband (Ehtebas). The wife’s alimony includes food, clothes and housing. It is obligatory for the husband to provide food for the wife and it is measured as to their state of life. Conditions have been set for the husband’s obligation of alimony that are: True matrimony, woman’s ability for intercourse, her obedience, woman’s non-apostasy, illegalizing kinship marriage on the part of woman and woman’s non-waiting period for her dead husband. Besides, rulings of alimony like abandoned payment of alimony to wife, alimony drop, waiting period alimony, absentee person’s wife alimony, frustration of husband for payment of alimony, future payment of alimony and differences of both wife and husband have on alimony are the issues discussed.
خلاصه ماشینی:
بنابراين اگر عقد فاسد باشد، نفقه واجب نيست ، اما اگر شوهر به زن نفقه بپردازد و سپس معلوم شود که عقد فاسد بوده ؛ مثلا به زن نفقه پرداخته و معلوم شود خواهر رضاعي او بوده است ، در صورتي که نفقۀ پرداخت شده به حکم قاضي باشد به مقداري که پرداخته رجوع مي کند اما اگر به حکم قاضي نبوده نمي تواند رجوع کند؛ چون احتمال تبرع مي رود ( کاساني ، ٤١٨؛ بدران ، ٢٣٤).
اگر زوج از گرفتن خادم امتناع کند، قاضي اجرتي براي خادم زوجه تعيين م يکند، اما اگر زوج معسر باشد، نفقۀ خادم زوجه بر عهدة زوج نيست ؛ چون آن چه بر زوج معسر واجب است ، حداقل مقدار کفايت از نفقه است و خادم از امور کمالي محسوب مي شود؛ بنابراين در اين صورت زوجه خودش بايد خادم بگيرد.
يعني عقد ازدواج صحيح ندارند و همچنين سبب وجوب نفقه که احتباس مشروع است محقق نمي شود؛ زيرا کسي که با عقد فاسد با زني ازدواج کرده يا آميزش به شبهه داشته باشد نمي تواند آن زن را نگهدارد، بلکه واجب است بين آنها تفرقه ايجاد شود و اگر خودشان جدا نشدند قاض ي ب ين آنها جدايي م يافکند؛ (الجزيري ،٦٧١؛ بدارن ، ٢٣٦).
بند سوم : تمکين زن زن بايد خود را تسليم کرده و تمکين نمايد، والا ناشزه بوده و نفقه ندارد؛ ناشزه زن ي است که بدون اذن شوهر و به غير حق از منزل خارج شده يا از تسليم خود امتناع ک رده و داخل منزل شوهر نشود، اما اگر در آميزش اطاعت نکند، هرچند اين کار حرام است ، موجب سقوط نفقه نمي شود؛ چون حبس که موجب استحقاق نفقه است وجود دارد.