چکیده:
مسؤلیت مدنی یکی از بخشهای مهم حقوق مدنی است که در عصر جدید اهمیت روز افزونی یافته و توجه ویژه دانشمندان حقوق و دادرسان و قانونگذاران کشورهای پیشرفته را به خود جلب کرده است و حتی گرایش به آن دارد که یک رشته مستقل حقوقی به شمار آید. مفهوم مسولیت مدنی نزد دانشیان حقوق روشن و بدیهی است موضوعی مهم و پر ابتلا که در نتیجه برخوردها وتزاحم حقوق میان اشخاص جامعه ایجاد میشود و همواره مورد توجه قانونگذار و کانون بحث و گفت و گوی حقوق دانان بوده است. الزامات خارج از قرارداد یا مسئولیت مدنی به معنای عام تکالیفی است که در نتیجه امر مشروع یا نامشروعی بدون اینکه قرارداد صحیحی در میان باشد، پدید میآید. قانون مدنی این الزامات را با عنوان «در الزاماتی که بدون قرارداد حاصل میشود» در مواد 301 تا 337 مورد توجه قرارداده است. شیوه های مختلف جبران خسارت در مسئولیت مدنی در واقع طرق اجرای تعهد مسئول (فاعل زیان )، و تابع اهداف مسئولیت مدنی اند. از آنجا که اهداف مذکور در کلیه نظام های حقوقی یکسان نیستند شیوه های تامین آن ها واجرای تعهد نیز یکسان نیست. با وجود این عمده ترین اهداف مسئولیت مدنی در اکثر قریب به اتفاق نظام های حقوقی عبارتند از: جلب رضایت زیاندیده، جبران خسارت، و اعاده وضع پیشین زیاندیده.
Civil liability is one of the most important civil rights sectors Which has become more and more important in the age of history The special attention of scientists has attracted the attention of lawyers and lawyers in advanced countries It even tends to be an independent legal discipline The concept of civil responsibility is clear to the knowledge workers An important and affluent subject that is created as a result of encroachments and the confusion of rights among people of the community. And the legislator and manon have always been the subject of discussion and discussion among lawyers Non-contractual obligations to civil liability are in the general sense of a task that results from a legitimate or illegitimate act without a proper contract between them. Civil law considers these requirements as "Objectives without a contract" in Articles 301 to 337. Different methods of compensating for civil liability are actually the ways of fulfilling the responsible obligation (the harm subject), and is subject to the objectives of civil liability Since these goals are not the same in all systems, the most important goals of civil responsibility in most cases are legal systems, such as: obtaining the loss of satisfaction, compensation and restoration of the previous situation of the victim
خلاصه ماشینی:
ضرر از نگاه فقه عليرغم شهرت و تصور مسلم بودن اصل قابليت جبران کليه خسارات ، اين امر مورد مخالفت اکثـر فقيهان و همچنين مراسم رسمي ايجاد کننده قواعد حقوق ، قرار گرفته است ، بـه خصـوص فقيهـان شوراي نگهبان درموقعيت هاي مختلف با باين نظر مخالفت کرده اند و در مـوارد بسـياري قابليـت جبران آنچه از ديد عموم و عرف ، خسارت و زيان به شمار ميآيـد را رد کـرده انـد و در نهايـت ، قوانيني را که نفي کننده قابليت جبران مقولاتي از خسارت است به تصويب رسيده است .
آيا در اين مورد دادگاه بايد به قيمت معاملاتي شيء رأي دهد يا اينکه بايد به قيمت جايگزيني شيء يعني پولي که ميتوان با آن چيزي را جايگزين مال تلف شده کرد حکم کند؟ دومين مشکل مربوط است به تغيير ميزان ضرر از زمان وقوع آن ؛ آيا دادگاه بايد تغيييرات ضرر را درجهت کاهش يا افزايش ، مد نظر قرار دهد؟به عبارت ديگر چه زماني براي ارزيابي خسارت ، ملاک است ؟ سومين مشکل با امکان ارزيابي ارتباط دارد؛ سوال اين است که اگر ميزان ضرر در مکانهاي مختلف متفاوت باشد، قيمت چه مکاني بايد مورد توجه قرار گيرد؟(صفايي و رحيمي، ١٣٩٠: ص ٣٢٢) تعيين قيمت شي ء مستعمل اصل جبران کامل خسارت اقتضا ميکند که اگر مالي که تلف شده شيء نويني نباشـد، بلکـه مـالي مستعمل و دست دوم باشد به زيان ديده ، براي بازگرداندن وضع سابق او، پولي به اندازه قيمت کالا قبل از ورود ضرر داده شود؛ يعني پولي که با آن بتواند مشابه مال تلف شـده را بخـرد وجـايگزين مال خود سازد.