چکیده:
مقاله حاضر تلاش دارد که به چند پرسش زیر پاسخ دهد؛ وحدت وجود چیست و از دیر باز با چه چالشهایی بویژه از سوی خود عرفا روبهرو بودهاست؟ آیا مولوی با محییالدین عربی پیوند داشته یا تحت تأثیرمکتب وحدت وجود بودهاست؟با توجه به رویکرد منتقدانه شمس تبریزی نسبت به محییالدین آیا مولوی به تأثیر از شمس، از محیی الدین دور شدهاست؟و با توجه به اینکه در بسیاری از شرحهای مثنوی، اشعار مولوی بر اساس آراء ابنعربی تفسیر شده است ناشی ازرویکرد مولوی است یا خود شارحان به وحدت وجود؟ حاصل جُستار حاضر آن است که ممکن است در بعضی موارد سخنان مولوی قابل تطبیق با بعضی آراء ابنعربی یا هر متفکر و صاحب اندیشه دیگری باشد و موارد مشابه و همسویی وجود داشته باشد اما با ادله فراوان در دست، مولوی وحدت وجودی به شمار نمیآید و آنچه در شرحها آمدهاست تحمیل نگاه شارحان مثنوی است و بس.
The paper attempts to answer the following questions; What is pantheism and what are the challenges by mistics in the past? Did Mowlavi have any connections with Moh’yeddin Arabi and has he been influenced? Based on Shamse Tabrizie’s Critical view point regarding Mohyeddin, departure from Mohyeddin because of this fact? Since in many interpertations of Masnavi, Mawlavi has been interpreted based on Ebne Arabi, This is due to Mawlavie’s approach or the interpreters themselves? Some of Mowlavi’s poems may have connection with pantheism but generally Mowlavi is not pantheist. Interpretations that have been indeed are approach and interpretation of Commentators.