چکیده:
رمان گورستان غریبان نخستین رمان ابراهیم یونسی، نویسنده و مترجم معاصررکرد ایرانی است. نویسنده در این رمان وضعیت اجتماعی و فرهنگی برخی از قومیتهای ایرانی، طبقات وگروههای مختلف مردم و چگونگی تعامل و تقابل آنها را با یکدیگر در کرونوتوپ (زمان ـ مکان) دوران پهلوی اول و در بخشی از جغرافیای غرب کشور (کردستان) منعکس نموده است و بدین جهت اثر او به صورت اثری رئالیستی و تاریخی در آمده است. به نظر میرسد نویسنده در این اثر برای ایجاد گفتگو و خلق فضایی چندصدایی در جهان رمان خود، تمهیدهایی و تلاشهایی انجام داده است. برای پیگیری و اثبات این تصوّر پیشینی، رمان از دیدگاه جامعه شناسی ادبیات و بر اساس نظریات باختین و خصوصا دو نظریّة مشهور او، یعنی گفتگویی بودن و چندصدایی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که هرچند رمان گورستان غریبان از حیث گفتگویی بودن و چندصدایی با رمانهای داستایفسکی و رابله ـ که باختین عمده نظریّات خود را از آثار این نویسندگان گرفته است ـ «این همانی» کامل ندارد امّا در این رمان هم نویسنده از تمهیداتی بهره برده که اثر او را به اثری چندصدایی و گفتگویی نزدیک کرده است.
The novel "The Cemetery of strangers" is the first novel of Ibrahim Younesi; the contemporary Iranian writer and translator.The author in this novel has conveyed social and cultural situation of some Iranian ethniticities, classes and different groups of people and how they interact and encounter with each other in chronotope(time_place) the first era of Pahlavi dynasty and in a part of the west of the country (Kurdistan) and his work become a realistic and historical work. It seems that the author of this work has made some techniques and efforts to create an atmosphere of dialogism and polyphony in the world of his novel. To follow up and prove this priori idea , the novel has been discussed from the perspective of sociology of literature based on Bakhtin theories and especially two famous theories, the dialogism and polyphony. The results of the research show that although the novel (The cemetery of strangers) doesn't have complete "identify" in terms of dialogism and polyphony with Dostoyevsky and rabeleh novels_ Bakhtin has taken his major theories from the works of these writers. But the author in this novel has used techniques that made it closer to a dialogism and polyphony work.
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش نشـان مـي- دهد که هرچند رمان گورستان غريبان از حيث گفتگويي بودن و چندصدايي با رمان هاي داستايفسکي و رابله ـ که باختين عمـده نظريات خـود را از آثـار ايـن نويسـندگان گرفتـه اسـت ـ «ايـن هماني» کامل ندارد اما در اين رمان هـم نويسـنده از تمهيـداتي بهره برده که اثر او را به اثـري چندصـدايي و گفتگـويي نزديـک کرده است .
رمان گورستان غريبان ابراهيم يونسي به سبب واقع گرايي و اجتماعي بـودن ، داراي ظرفيت هاي مناسبي براي خوانش بر اساس رويکردهاي ميان رشـته اي همچـون جامعـه - شناسي ادبيات است ،اما با وجود اين ـ و چنانکه قبلا اشاره شد ـپژوهش جامعه شناسـانه بر روي آثار او بسيار نادر است و تنها تحليل و تحقيـق جامعـه شناسـانۀ ادبـي در مـورد رمان هاي وي ، پايان نامه کارشناسي ارشد شهناز گيشکي (١٣٩١) در دانشگاه خـوارزمي تهران است که اين اثر علي رغم ارزش هاي خاصي که دارد اما تحقيقـي کلـي اسـت و بـه تمام جوانب امر نپرداخته است .
با وجود اينکه ابراهيم يونسي، نويسنده اي رئاليست اسـت و عـلاوه بـر ايـن چنـد صباحي هم دل در گرو بعضي از ايدئولوژيهاي مرسوم و مشهور زمان خود ـ ايدئولوژي ____________________________________________________________________________________________ چپ ـ داشت اما او در برخي از آثار و رمان هايش و از جمله در رمان گورستان غريبـان ، روشي اتخاذ کرده است که به راحتي و سادگي نميتوان داستان ها و رمـان هـاي او را بـه تک صدايي بودن و ايدئولوژيزدگي تقليل داد.