چکیده:
گاهی ممکن است یک شخص با انگیزه های مختلفی محل زندگی خود را ترک کرده و تا مدت زیادی خبری دال بر زنده بودن و یا مرگ آن شخص در دست نباشد،دراین پژوهش وضعیت اموال غایب از صدور حکم موت فرضی تا احراز واقعیت وآثار آن در فقه امامیه وحنبلی وحقوق ایران مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج این پژوهش نشان می دهد که وقتی حاکم شرعی حکم به موت فرضی فرد مفقود صادر میکند، اولین اثر این حکم این است که از لحظة صدور این حکم به بعد، اموالِ مفقود از ملکیت او خارج شده و متعلق به ورثه می شود و لذا باید بین ورثه و طبق قانون ارث تقسیم شود در مورد زوجه مفقود اجماع فقهاء مذاهب اسلامی این است اگر مال برای پرداخت نفقه وجود داشته باشد، زوجه مطلقاً حق مطالبة نکاح را نخواهد داشت، تا اینکه زوج پیدا شود یا یقین بموت او حاصل شود امّا اگر مال النفقه وجود نداشته باشد زوجه میتواند تقاضای طلاق، و ازدواج با مردی دیگر را داشته باشد، درحقوق ایران با در نظر گرفتن مواد قانونی موجود در این زمینه، عدم تاثیر حکم موت فرضی نسبت به ازدواج با اصول حقوقی بیشتر وفق دارد، اگر فرد مفقود، بعد از حکم به موت فرضی وی توسط دادگاه و تقسیم اموالش بین ورثه، پیدا شود؛ در این صورت حکم شرعی این است که او نسبت به اموال باقیمانده اولی است و نسبت به ماتلف غیرمحقّ است.
Sometimes a person may leave their home with various motives and for a long time there is no news of that person's life or death. In this research, the status of the missing property from the issuance of a death sentence to verification of its reality and its effects in jurisprudence Imamiyyah W Hannabali and Iranian law have been investigated. The results of this study show that when a religious ruler issues a presumed death sentence, the first effect of the ruling is that from the moment the sentence is issued, the missing property is taken out of his possession. And it should be divided between the heirs and according to the law of inheritance in the case of the missing wife. If there is money to pay the alimony, the wife will have absolutely no right to claim the marriage until the couple is found or she is sure to get married, but if there is no alimony, the wife can apply for divorce and marry another man. In Iranian law, given the legal provisions in this area, the presumption of death of a presumed death relative to marriage is more consistent with the legal principles, if the missing person is found by the court after the presumption of his or her presumed death by the court and the division of property between the heirs. In this case, the Shari'a ruling is that he is superior to the rest of the property and is unjustified in the matter.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش نشان می دهد که وقتی حاکم شرعی حکم به موت فرضی فرد مفقود صادر میکند، اولین اثر این حکم این است که از لحظۀ صدور این حکم به بعد، اموالِ مفقود از ملکیت او خارج شده و متعلق به ورثه می شود و لذا باید بین ورثه و طبق قانون ارث تقسیم شود در مورد زوجه مفقود اجماع فقهاء مذاهب اسلامی این است اگر مال برای پرداخت نفقه وجود داشته باشد، زوجه مطلقاً حق مطالبۀ نکاح را نخواهد داشت ، تا اینکه زوج پیدا شود یا یقین بموت او حاصل شود امّا اگر مال النفقه وجود نداشته باشد زوجه میتواند تقاضای طلاق ، و ازدواج با مردی دیگر را داشته باشد، درحقوق ایران با در نظر گرفتن مواد قانونی موجود در این زمینه ، عدم تاثیر حکم موت فرضی نسبت به ازدواج با اصول حقوقی بیشتر وفق دارد، اگر فرد مفقود، بعد از حکم به موت فرضی وی توسط دادگاه و تقسیم اموالش بین ورثه ، پیدا شود؛ در این صورت حکم شرعی این است که او نسبت به اموال باقیمانده اولی است و نسبت به ماتلف غیرمحقّ است .
مقدمه آنچه که در مورد فرد مفقود با آن مواجه میشویم به دو قسمت «امورمالی» و «امورغیرمالی» تقسیم می شـود، بـا مفقـودالاثر شدن و غائب شدن یک شخص ، تکلیف اداره اموال و سرنوشت ازدواج و فرزندان وی مورد سوال قـرار مـیگیـرد و ریشـه سوال در این است که آیا غایب مانند گذشته زنده است یا بدرود حیات گفته اسـت ؛ اگـر شـخص زنـده باشـد حقـوق وی محفوظ میماند و اگر مرده باشد شخصیت حقوقی وی زایل میشود و اموال و حقوق مالی او بـه ورثـه منتقـل مـیگـردد و نکاح وی نیز منحل میشود.