چکیده:
عدالت کیفری و فلسفه حاکم بر آن یکی از مهم ترین مباحث تاثیر گذار بر اندیشه حقوقی است که متفکران و نظریه پردازان از عصر روشنگری تا سده های معاصر به آن پرداخته اند. در رویکردهای کلاسیک حقوق کیفری، هستیشناسی جرم بر محور آسیب فیزیکی یا معنوی وارد به افراد دنبال شد. در این رویکرد عدالت کیفری در سطح جزئی و در آسیب های میان فردی مداخله میکند اما در سطح کلان و در مواجهه با آسیبهای اجتماعی که احراز رابطه مستقیم میان فعل افراد و آسیب وارده امکان ندارد، ناتوان است. از این رو در رویکردهای متاخر به ویژه زمیولوژی، پدیده رفتار مجرمانه به مثابه یک آسیب اجتماعی تلقی شده و متناظر با آن، قلمرو عدالت کیفری نیز گسترش یافته است. انگارهی زمیولوژی برای پاسخگویی به آسیبها در سطح کلان، به جای تاکید بر مجازات، اصلاح ساختارهای اجتماعی را پیشنهاد میدهد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی انتقادی به نظام فکری حقوق کیفری، به بررسی هستیشناسی رفتار مجرمانه از نگاه مطالعات آسیب شناسی اجتماعی پرداخته و بر ضرورت جایگزینی آن با رویکرد فردمحور در مواجهه با جرم تاکید میکند.مقاله با تشریح پارادایمهای دوگانه تشریح جرم به لزوم باز اندیشی در هستی شناسی مفهوم جرم پرداخته و خاطرنشان میسازد آسیب اجتماعی شناسی در بستر پارادایم تفسیر نگر رویکردی کل نگر تر نسبت به مسایل اجتماعی دارد.در این پارادایم رفتارهای انسان به مثابه پدیده های اجتماعی و نه جبری شناخته میشوند.
خلاصه ماشینی:
تطور هستی شناسی رفتار مجرمانه و جايگزيني آسيب اجتماعي با مفهوم جرم در زميولوژي (آسيب اجتماعي شناسي) 2 حسن فدايي ،١ سيدمحمود ميرخليلي چکيده : عدالت کيفري و فلسفه حاکم بر آن يکـي از مهـم تـرين مباحـث تاثيرگـذار بـر انديشـه حقـوقي اسـت کـه متفکران و نظريه پردازان از عصر روشنگري تا سده هاي معاصر به آن پرداخته اند.
اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي و با رويکردي انتقادي به نظام فکري حقوق کيفري، به بررسي هستی شناسی رفتار مجرمانه از نگاه مطالعات آسيب شناسي اجتماعي پرداخته و بر ضرورت جايگزيني آن با رويکرد فردمحور در مواجهه با جرم تاکيد ميکند.
چنين رويکردي به تدريج در همه ي زمينه هاي مرتبط با انسان شناسـي و حقـوق رواج يافت و هستی شناسی رفتار مجرمانه را تحت تاثير خود قرار داد، به گونه اي که ميتوان گفـت ادبيات حاکم بر هستی شناسی رفتـار مجرمانـه در قـرن هجـدهم و نيمـه اول قـرن بيسـتم ، رويکـرد اثبات گرايانه موجود در علوم طبيعي است و متفکران عرصـه عـدالت کيفـري در ايـن دوره تنهـا از طريق مطالعه فردمحور و با تمرکز بر رفتارهاي جزئي بزهکـاران ، پديـده جـرم و رفتـار مجرمانـه را تبيين ميکنند (ولد و ديگران ،١٣٩٠: ٥٧).
بنابراين ، ميتوان گفت هستی شناسی رفتار مجرمانه با ظهور مکتب زميولوژي شـکلي جديـد بـه خود گرفتـه و ايـن تفکـر معاصـر بـا نفـي واقعيـت هسـتيشـناختي جـرم ، افـق هـاي جديـدي بـراي پاسخگويي به نيازهاي جامعه در حوزه ي عدالت و آسيب هاي اجتماعي گشوده است .
Constitutive criminology: An Introduction To The Core Concepts, in: Constitutive Criminology At work application to crime and Justice, (eds) Henry, Stuart, Milovanovic, Dragan, Published by State university of New York press.