چکیده:
صف آرایی احزاب و جبهههای سیاسی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم و بازتر شدن زمینه فعالیت احزاب از یکسو، تصویب و اصلاح قانون احزاب در مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت از سوی دیگر، اهمیت پرداختن به مقوله تحزب در کشور را دو چندان ساخته است. تحزب از جمله پدیدههای سیاسی مدرن است که در میان نظامهای سیاسی مردمسالار و غیر مردم سالار رواج یافته است. اتحاد و وحدت آنگاه که وصف ملت قرار گیرد در ارتباط با تحزب، نسبتها و اثرات متفاوت و گاه متعارضی پیدا میکند. از یکسو قوام ملت سازی به منزله یکی از پدیدههای مدرن و همزمان با حل شدن عوامل هویت بخش سنتی و بومی در هویت ملی است؛ از سوی دیگر تحزب همانند دیگر اثرات توسعه، به تقویت و تثبیت شکافهای اجتماعی و سیاسی کمک میکند. درعین حال احزاب سیاسی از آن رو که ترجمان بخشهای جامعه و افکار و سلایق نظام سیاسی و ماشین انتخاباتی به شمار میآیند؛ با افزایش مشارکت سیاسی، به تقویت اتحاد ملی یاری میرسانند. در این مقاله ضمن تشریح نسبت اتحاد ملی و تحزب و کارکردها و بایستههای هر یک، با بهره گیری از الگوی بحرانهای پنجگانه در توسعه سیاسی، اثرات افزاینده و کاهنده تحزب بر اتحاد ملی شمرده شده است و در پایان این اثرات بر جمهوری اسلامی به طور مختصر تطبیق داده شده است.
The party and national unity in the Islamic Republic of Iran (emphasis on rules)Dr.Hasan majidiAbstract:At the outset of the presidential election, freedom of activity of the parties and the adoption and amendment of the law of parties in parliament and the Expediency Council has doubled the importance of political parties in the country. The party is among modern political phenomena that is common among democratic and authoritarian political systems. Parties as well as other effects of development intensify the social and political gaps. The parties that related to society, public opinion, political system and election consolidate the national unity by increasing political participation. The author would explain the importance of national unity and the parties and their functions and would demonstrate the effect of parties on national unity by using the model of the Crises of Political Development. Finally, the author would briefly explain their effects on Islamic Republic of Iran.Key Words: Party, National Unity, Social Gaps, Coherence, Democracy
خلاصه ماشینی:
به بيان ديگر تلقي از اتحاد ملي به منزله يکصدا ديدن جامعه و حکومت، نفي تکثرها، سلايق و تفاوتها و گرايشها و پيروي يكسويه همگان از حکومت، مناسب نظامژخژهاي سياسي مقتدر در جوامع ضعيف است و با نفي احزاب يا حد اکثر کنترل و مديريت آنها از بالا، سازگار است و در مقابل قرائتي از اتحاد ملي که در نوع روايت همه با هم در صدد ايجاد فصل مشترکي از علايق مسئوليتها و توزيع قدرت سياسي ميان دستجات و گروههاي مختلف سياسي در قالب قانون و پذيرش اصل تداول قدرت است با الگوي تحزب آن هم از نوع چند حزبي آن سازگار است.
البته در نظامهاي تک حزبي نيز ممکن است شکافهاي سياسي غير فعال شده و اساسا اجازه ترجمان تنوعات جامعه در ساختار سياسي داده نشود اما ميتوان گفت در غالب اوقات حزب واحد ميکوشد به نوعي خود را نماينده اکثريت جامعه قلمداد کرده با بزرگنمايي بر مقوله امنيت و اتحاد از بالا، مسئله تکثر و تنوع را به اسم تفرقه سرکوب نمايد.
بحث از نقش احزاب در زندگي سياسي و نسبت سنجي آن با اتحاد ملي يا همبستگي اجتماعي در ادبيات توسعه سياسي البته کمتر صورت ميگيرد اما از آن رو که اتحاد ملي با مقولههايي مانند ملت سازي، گذار از هويتهاي سنتي و بومي نزديک است و از ديگر سو نقش آفريني احزاب به منزله ماشين دموکراسي پذيرفته شده است؛ ميتوان رويکرد مناسب براي بحث از نسبت سنجي احزاب با اتحاد ملي را "توسعه سياسي" دانست که در مقايسه با رويکردهاي تاريخي يا حقوقي و فلسفي بهتر ميتواند اهداف اين مقاله را محقق کند.