چکیده:
صلح نیاز مبرم جامعه سیاسی و اجتماعی فعلی افغانستان است. این کشور که بیش از چهار دهه بحرانهای متعدد داخلی و تهاجم خارجی شوروی سابق و آمریکا را تجربه کرده است، همچنان در یک وضعیت شکننده امنیتی، بیثباتی سیاسی و گسترش درگیریها به سر میبرد. حمله آمریکا به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم و ایجاد صلح و امنیت، صورت گرفت؛ اما عملکرد آمریکا به دلایل متعدد نه تنها به گسترش خشونتها و قدرتیابی مجدد طالبان منجر شده است؛ بلکه مذاکره مستقیم آمریکا به طالبان وجهه مشروع بخشیده است. مذاکره مستقیم آمریکا با طالبان و امضای توافقنامه صلح در افغانستان که به توافق «دوحه» معروف است، یک خروجی داشت که آن هم برگزاری مذاکرات بینالافغانی است. قرار شده بود تا پس از آزادی زندانیان طالبان و زندانیان نیروهای امنیتی افغانستان، این مذاکرات آغاز شود. اما این مذاکرات با شش ماه تاخیر آغاز و چندین بار متوقف شد. شناسایی چالشهای مذاکرات بینالافغانی و موانع داخلی و خارجی صلح پایدار در افغانستان، هدف اصلی مقاله حاضر است. این که آیا مذاکرات در مسیر اصلی و صحیح خود قرار دارد و اگر نه، چه موانعی وجود دارد که عملا نتایج مذاکرات بینالافغانی را معکوس میکند؟ بازیگران داخلی و خارجی موثر این مذاکرات چیست و اساسا چه پسرانهایی موجب عدم پیشرفت در مذاکرات شده است؟
Peace is an urgent need of the current political and social society of
Afghanistan. This country, which has endured more than four decades of
multiple internal crises and foreign aggression by the former Soviet Union
and the United States, remains in a fragile security situation, political
instability and escalating conflict. The US invasion of Afghanistan was
carried out under the pretext of fighting terrorism and establishing peace and
security; But for a variety of reasons, US action has not only led to the
spread of violence and the re-emergence of the Taliban, Rather, direct US
negotiations have given the Taliban legitimacy. The direct US negotiations
with the Taliban and the signing of the Afghanistan Peace Agreement,
known as the Doha Agreement, had an outcome, which is the holding of
inter-Afghan talks. The talks were scheduled to begin after the release of
Taliban and Afghan security forces prisoners. But the talks began six months
late and stalled several times. The main purpose of this paper is to identify
the challenges of inter-Afghan negotiations and the internal and external
obstacles to lasting peace in Afghanistan. Whether the negotiations are on
the right rail and if not, what are the obstacles that actually reverse the
outcome of the inter-Afghan talks? Who are the influential domestic and
foreign actors in these negotiations, and basically what obstacles have
caused the negotiations to not make progress?
خلاصه ماشینی:
این که آیا مذاکرات در مسیر اصلی و صحیح خود قرار دارد و اگر نه، چه موانعی وجود دارد که عملاً نتایج مذاکرات بینالافغانی را معکوس میکند؟ بازیگران داخلی و خارجی مؤثر این مذاکرات چیست و اساساً چه پسرانهایی موجب عدم پیشرفت در مذاکرات شده است؟ واژگان کلیدی افغانستان، مذاکرات صلح دوحه، طالبان، دولت اشرف غنی، صلح بین الافغانی کارشناس ارشد افغانستان و پاکستان و پژوهشگر مؤسسه مطالعات راهبردی اندیشهسازان نور مقدمه در اسفندماه 1398، پس از بیش از یک سال مذاکره پیدرپی، آمریکا و طالبان توافق نامهای را امضا کردند که قرار شد راهی برای گفتگوهای صلح بین دولت افغانستان و طالبان باز کند.
نکتهای که بیش از همه روند و نتایج مذاکرات بینالافغانی را با چالش و سؤال جدی مواجه ساخته است، توافق دوحه بین آمریکا و طالبان است که بگفته احمد سعیدی از تحلیلگران ارشد افغانستان، تا کنون نسخه اصلی این توافقنامه، انتشار عمومی نیافته و حتی رهبران افغانستان نیز تنها این نسخهها را یکبار خوانده و سپس توسط زلمی خلیلزاد از آنان پسگرفته شده است.
موانع اصلی مذاکرات صلح مخالفت طالبان با «نظام جمهوری اسلامی افغانستان» و تأکید بر احیای امارت اسلامی در قالب ایجاد نظام خالص اسلامی، عدم اجرای آتشبس، افزایش خشونتها و حملات فزاینده طالبان، آزادی زندانیان طالب و بازگشت آنان به میدان جنگ، بیاعتمادی دو طرف به یکدیگر و بویژه بدبینی مردم به نتایج مذاکرات، مبنا قرار گرفتن توافق دوحه و فقه حنفی، بیتوجهی به قانون اساسی و تأکید طالبان بر تغییر آن، پافشاری طالبان بر انحلال ارتش و پلیس افغانستان، بیتوجهی به نظام انتخاباتی و تأکید بر شورای حل و عقد از جمله موانع صلح پایدار در افغانستان هستند که به مهمترین آنان در قالب موانع خارجی و داخلی مذاکرات صلح بینالافغانی اشاره میشود: 1.