چکیده:
حیات سیاستمداران و نظامیان برجسته در هر عصر و دورهای از موضوعاتنی است که مورد توجه
همگان قرار دارد و قضاوتهای گوناگونی پیرامون ابعاد مختلف اعمال و منش آنان صورت میپذیرد.
طاهر بن حسین از جملة این افراد است که نقش او در قرون نخستین فتح ایران و تسلط اعراب و
همچنین عصر طلایی حکومت عباسیان بسیار برجسته است. در مقالهی پیش رو قصد براین است
روی ما قرار داره فرایند و مجموعهای از اقدامات و حرکات به ظاهر مرتبط سیاسی و نظامی از سوی
طاهر بن حسین است که از آغاز کار تا پایان حیاتش همچون زنجیری به یکدیگر متصل هستند
و روند قدرتگیری و صعود او را شکل میدهند. اما نوع این کنشهاء مراحلی که طی میشوند
و بازخوردها و تاثیراتی که دارند؛ در کنار قضاوتی که بعدها از این حرکات در ذهن افراد میشود
نقطهی ابهامی است که تلاشی در جچهت پاسخگویی به آن صورت میپذیرد.
The life of prominent politicians and military men in every age and period is
one of the topics that everyone pays attention to and various judgments are
made about the different dimensions of their actions and character. Tahir ibn
Hussein is one of these people whose role in the first centuries of the conquest
of Iran and the domination of the Arabs as well as the golden age of the Abbasid
rule is very prominent. In the following article, it is intended to examine the
political and military actions and actions of this figure during the process of
gaining power, and based on that, a specific summary of the type of thoughts
and goals of his actions will be made. What lies before us is a process and set
of seemingly politically and militarily related actions and movements by Tahir
ibn Hussein that are connected like a chain from the beginning to the end of his
life and form the process of his rise to power and ascent. But the type of actions
they take, the steps they take, and the feedback and impact they have; Along
with the judgment that will later come to people’s minds about these movements,
there is a point of ambiguity that an attempt is being made to answer.
خلاصه ماشینی:
محدوديتــي کــه در طــي آن طاهــر خــود را همــواره مخــدوم و غــلام دربــار خلافــت و مامــون را خليفـه اي بدانـد کـه دسترسـي بـه جايـگاه او يـا طغيـان در برابـرش ، اشـتباه و گناهـي بزرگ اسـت ، تنهـا سـاخته ي ذهـن برخـي از پژوهشـگران امـروزي اسـت زيـرا بـا دقـت در اقدامـات طاهـر، بـه سياسـتمداري وي در کنـار نظاميگـري اش پـي مي بريـم و بـه ويـژه پـس از تصـرف بغـداد و قتـل اميـن ، شـاهد تفـاوت نـوع اقدامـات طاهـر در قبـال مأمـون و فضـل بن سـهل هسـتيم که نشـان از کنش هـاي او بـر اسـاس مقتضيـات هـر موقعيـت دارد و عـلاوه بـر آن شـاهد دفـع و عـدم پذيـرش او از سـمت مـردم در راسـتاي حمايـت از خليفـه و مشـروعيت اش نيـز نيسـتيم .
٦. محمد بن جرير طبري ، تاريخنامه طبري (تهران : البرز، ١٣٧٣)، ص ١٢١٥؛ محمد بن حسن ابن اسفنديار، تاريخ طبرستان (تهران : پديده خاور، ١٣٦٦)، ص ١٩٨؛ عبدالله بن عمر بيضاوي ، نظام التواريخ (تهران : بنياد موقوفات دکتر محمود افشار، ١٣٨٢)، ص ٧٤؛ منهاج سراج ، طبقات ناصري، ص ١١٢؛ شبانکاره اي ، مجمع الانساب ، ص ٣٦٧-٣٦٦.
طبري ، تاريخنامه طبري، ص ١٢٥١؛ گرديزي ، زين الاخبار، ص ٢٩٧؛ محمد بن جعفر نرشخي ، تاريخ بخارا (تهران : توس ، ١٣٦٣)، ص ١٠٥؛ مولف ناشناخته ، مجمل التواريخ و القصص ، ص ٣٥٣؛ شبانکاره اي ، مجمع الانساب ، ص ٣٧٣.
طبري ، تاريخنامه طبري، ص ١٢٥١؛ گرديزي، زين الاخبار، ص ٢٩٧؛ مولف ناشناخته ، مجمل التواريخ و القصص ، ص ٣٥٤؛ منهاج سراج ، طبقات ناصري، ص ١٩٢؛ شبانکاره اي ، مجمع الانساب ، ص ٣٧٤؛ ابن طقطقي ، تاريخ فخري، ص ٣١٢-٣١١.
طبري ، تاريخنامه طبري، ص ١٢٥١؛ احمد بن إسحاق يعقوبي ، البلدان (تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، ١٣٥٦)، ص ٨٤؛ ابن طقطقي ، تاريخ فخري، ص ٣١٢-٣١١.