چکیده:
یکی از مهم ترین مسایلی که همواره دامن گیر اقتصاد ایران بوده، مسیله افزایش حجم نقدینگی در زمان کاهش رشد اقتصادی است که بر بی ثباتی اقتصاد تاثیرگذار بوده و تنها با افزایش سطح عمومی قیمت ها به تعادل می رسد. ازاین رو، مطالعه حاضر به بررسی کانون اصلی شکل گیری نقدینگی در دولت های مختلف طی سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۹ اختصاص دارد. بررسی ها نشان می دهد ناکارآمدی سیاست های دولت در تامین مالی کسری بودجه از طریق بانک مرکزی و مشکلات ساختاری موجود در نظام بانکی به طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر قابل ملاحظه ای بر افزایش پایه پولی و حجم نقدینگی در جامعه داشته است و از سویی، بانک ها با اعطای وام و تسهیلات، زمینه افزایش نقدینگی و سطح عمومی قیمت ها را فراهم کرده اند و این موضوع موجب شده است عایدی بخشی کوچک، اما پرنفوذ جامعه در حال انباشته شدن و در سوی مقابل، بدهی عده دیگری در حال افزایش باشد. با توجه به اهمیت موضوع و ضرورت ثبات نقدینگی در کشور،اعمال عملیات بازار باز بانکی، اعمال سیاست های انقباضی در بودجه از ناحیه کاهش هزینه های غیرضروری، ضرورت توجه مقام ها و کارشناسان پولی بانک مرکزی به جنبه های انفعالی پولی و اصلاح نظام پولی و ارتقای سلامت و تقویت نظارت بر بانک ها پیشنهاد می شود.
خلاصه ماشینی:
در ارتباط با بیانضباطیهای مالی دولت میتوان گفت، بخش پولی کشور طی سالهای اخیر در سیطره بخش مالی دولت است و بانک مرکزی از استقلال کافی برخوردار نیست، بهطوری که با توجه به شواهد موجود طی دورههای مختلف ریاستجمهوری ملاحظه میشود دولتها همواره با استقراض از نظام بانکی (بانک مرکزی و بانکها) و فروش درآمدهای نفتی کوشیدهاند کسری بودجه خود جبران کنند که این موضوع بهطور مستقیم و غیرمستقیم تأثیر قابل ملاحظهای بر افزایش پایه پولی و حجم نقدینگی در جامعه داشته و زمینه افزایش نقدینگی و سطح عمومی قیمتها را در کشور فراهم پژوهشگر گرو.
1-2- بررسی عوامل مؤثر بر رشد نقدینگی طی دوران ریاستجمهوری آقای هاشمی رفسنجانی شواهد تجربی در ارتباط با عوامل تعیینکننده رشد نقدینگی در جدول شماره 3، حاکی از آن است که رشد نقدینگی طی دوره اول و دوم دولت آقای هاشمی رفسنجانی بهطور عمده به سبب رشد پایه پولی و تا حدی رشد ضریب فزاینده بوده است که این موضوع نشان میدهد، رشد نقدینگی به مقدار زیادی از محل رشد پایه پولی صورت گرفته است تا خلق نقدینگی توسط بانکها، بهطوری که ملاحظه میشود طی سالهای 1373 تا 1375 رشد ضریب فزاینده منفی بوده و در پاسخ به نقش کمرنگ بانکها در خلق نقدینگی میتوان به دولتی بودن بانکها و نبود انگیزه و نفع شخصی مدیران، بالا بودن نرخ ذخیره قانونی و بالا بودن سهم پول از نقدینگی (48 درصد از نقدینگی توسط پول تعیین میشود) که خلق پول توسط بانکها را بهشدت محدود میکند، اشاره کرد.