چکیده:
شهرهای ایران دارای شواهد متعددی از لرزهخیزی، همچون گسلهها و شکستگیها، بهویژه در زمینهای آبرفتی است که با ایجاد سازههای سنگین شهری، ناپایداری بسترهای شهری را بهارمغان آورده است. این پژوهش با هدف تحلیل پراکنش تخریب ناشی از لرزهخیزی در محیط شهری انجام شده است. منطقهی یک تهران از این نظر انتخاب شده است که در ناحیهی البرز مرکزی، بر نهشتههای کواترنری واقع شده است و دارای شواهد متعدد تکتونیکی، ازجمله وجود سازند هزار دره، وقوع زمینلرزههایی با بزرگی بیش از ٧ ریشتر، چین خوردگی و گسلش در سازند هزاردره و وجود زمین لغزشهای دامنهای هستند. در این مطالعه بهمنظور بررسی پتانسیل تخریب ناشی از زمینلرزه در منطقهی یک تهران، از نقشهی توپوگرافی، پراکندگی گسلهها، کاربری تهیهشده از سوی شهرداری، تراکم جمعیت، دادههای ارتفاعی (DEM) استفاده شده است. بر اساس دادههای فوق با توجه به شرایط تکتونیکی منطقهی یک تهران، معیارهای ضریب خمیدگی، نوع آبرفت، ارتفاع زمین، تغییرات ارتفاعی، تراکم شبکهی زهکشی، تراکم نسبی گسل، تراکم نسبی جمعیت و درصد فضای باز، شاخصهای انتخابشدهای است که میتواند بیانگر تخریب ناشی از لرزهخیزی در این منطقه باشد. پراکنش شاخصهای مورد نظر با استفاده مدل تاپسیس از روشهای تصمیمگیری چند شاخصه مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج مطالعات نشان داد که حداکثر پتانسیل لرزهخیزی در بخش شمالی منطقهی یک، بهدلیل بیشترین برونزدگیهای آبرفتهای قدیمیتر روی آبرفتهای جدیدتر، حضور گسلهای اصلی و لرزهزا، حداکثر ضریب خمیدگی و حضور شبکههای آبرفتی اصلی قرار گرفته است.
Cities in Iran are included numerous evidences with seismicity such as faults and fractures, particularly in alluvial land with heavy structures, have brought instability to the urban context. This research has been done to analyze of special distribution of seismicity damage in urban environment. District 1 of Tehran is selected from this point in that it is located in the geological Central Alborz, on the deposit of Quaternary and Karag formations and including evidences of neotectonic, such as present of Hezardareh formation, an earthquake with a magnitude of more than 7, folds and faulting in the Hezardareh formation, there are tectonics deposits and landslides.
خلاصه ماشینی:
در اين مطالعه به منظور بررسي پتانسيل تخريب ناشي از زمين لرزه در منطقه ي يک تهران ، از نقشه ي توپوگرافي ، پراکندگي گسله ها، کاربري تهيه شده از سوي شهرداري ، تراکم جمعيت ، داده هاي ارتفاعي (DEM) استفاده شده است .
بر اساس داده هاي فوق با توجه به شرايط تکتونيکي منطقه ي يک تهران ، معيارهاي ضريب خميدگي ، نوع آبرفت ، ارتفاع زمين ، تغييرات ارتفاعي ، تراکم شبکه ي زهکشي ، تراکم نسبي گسل ، تراکم نسبي جمعيت و درصد فضاي باز، شاخص هاي انتخاب شده اي است که مي تواند بيانگر تخريب ناشي از لرزه خيزي در اين منطقه باشد.
در بررسي هايي که در زمينه ي لرزه خيزي و تخريب ناشي از آن انجام شده است ، مي توان مطالعه ي جان استون و نووا١ در سال ١٩٩٠ را مطرح کرد که به بررسي رابطه ي نئوتکتونيک و زلزله پرداختند و دريافتند که برآورد بزرگاي زلزله هاي قديمي در امتداد گسل ها، مي تواند به پيش بيني بزرگاي زلزله هاي آينده کمک کند (٥٨-٤٧ :١٩٩٠ ,Nava &Johnston ).
در اين پژوهش ، منطقه ي يک تهران از ديد پتانسيل تخريب ناشي از لرزه خيزي با استفاده مدل تاپسيس ٢ ــ کـه از مدل هاي تصميم گيري چند شاخصه ٣ است ـ مورد تحليل قرار گرفته است .
بر اساس داده هاي فوق با توجه به شرايط تکتونيکي منطقه ي يک تهران ، معيارهاي ضريب خميدگي ، نوع آبرفـت ، ارتفاع زمين ، تراکم شبکه ي زهکشي ، تراکم نسبي گسل ، تراکم نسبي جمعيت و درصد فضاي باز، شاخص هـاي انتخـاب شده اي هستند که مي توانند بيانگر لرزه خيزي در اين منطقه باشند.