چکیده:
چکیده باد یکی از متغیرهای پیچیده اقلیمی است که تغییرات آن می تواند بر ویژگیهای اقلیمی در مقیاس جهانی، منطقه ای و محلی اثرگذار باشد. گرچه این متغیر از جمله عوامل مهم در تغییر اقلیم به شمار می رود اما به ندرت به منظور کشف تغییرات آب و هوایی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، واکاوی توزیع زمانی- مکانی سرعت باد سطحی در گسترهی جغرافیایی ایران (2019-1982) میباشد. به این منظور؛ از میانگین دادههای ساعتی، روزانه و ماهانهی سرعت باد سطحی مربوط به مدل MERRA–2 استفادهشد. نتایج حاصله بیانگر افتوخیزهایی در سرعت باد بوده و روند آن با افزایشm/s2/0 همراه است. تحلیلهای آماری نیز تفاوتهای معناداری را به لحاظ زمانی و مکانی نشانداد. در میان ماهها، بیشترین میانگین سرعت باد مربوط به ماههای (ژوئن، ژولای و آگوست) و کمترین میزان مربوط به ماههای (اکتبر، نوامبر، دسامبر و ژانویه) و در میان فصول نیز بیشترین و کمترین در تابستان و زمستان اتفاق افتادهاست. به لحاظ مکانی نیز بیشترین شدت و تداوم جریان باد در شرق ایران و ایران مرکزی است. رابطهی رگرسیونی بین سرعت باد و متغیرهای دما و فشار نشان داد، سرعت باد با دما ارتباط مستقیم (R=%81) و با فشار ارتباط معکوس (R= - %70) دارد.
Abstract Wind is one of the complex climatic variables whose changes can affect climatic characteristics on a global, regional and local scale. Although this variable is one of the important factors in climate change, it has rarely been studied to detect climate change. The purpose of this study is to analyze the temporal-spatial Distribution of surface wind speed in the geographical area of Iran (1982- 2019). For this purpose, the mean hourly, daily and monthly average wind speed data for the MERRA-2 model were used. The results show that there are fluctuations in wind speed and the trend was accompanied by an increase of 0.2 m / s. Statistical analysis also showed significant differences in time and location. Among the months, the highest average wind speeds occurred in the months (June, July and August) and the lowest in the months (October, November, December and January) and among the seasons the highest and lowest occurred in summer and winter. Locally, the highest intensity and persistence of wind current in eastern Iran and central Iran. Regression relationship between wind speed and temperature and pressure variables showed that wind speed is directly related to temperature (R = 81%) and inversely related to pressure (R = - 70%).
خلاصه ماشینی:
واکاوي تغييرات زماني ـ مکاني سرعت باد سطحي در گسترة جغرافيايي ايران با استفاده از مدل ٢-MERRA کوهزاد رئيس پور استاديار اقليم شناسي، گروه جغرافيا، دانشگاه زنجان ، زنجان ، ايران هلاله فهيمي دانشجوي دکتري اقليم شناسي، گروه جغرافيا، دانشگاه زنجان ، زنجان ، ايران رؤيا پورکريم دانشجوي دکتري اقليم شناسي، گروه جغرافيا، دانشگاه زنجان ، زنجان ، ايران تاريخ دريافت : ١٣٩٨/١٢/٢٢ تاريخ پذيرش : ١٣٩٩/٥/٥ چکيده باد يکي از متغيرهاي پيچيده اقليمي اســت که تغييرات آن ميتواند بر ويژگيهاي اقليمي در مقياس جهاني، منطقه اي و محلي اثرگذار باشــد.
کشور ايران نيز به دليل موقعيت و ويژگيهاي خاص جغرافيايي، داراي پهنه هاي بادخيز ويژه اي با رفتار متفاوت باد است (مسعوديان ١٣٨٨: ٩١)، به طوري که از نواحي تقريباً بدون باد تا نواحي با حاکميت شــديدترين و پردوام ترين بادها در ســطح کشــور برخوردار بوده و در عين حال تنوع مکاني و تغييرات زماني باد نيز در اين گستره بسيار بارزاست (قائدي، ١٣٩٦).
داده ها و روش ها مدل (٢ The Modern-Era Retrospective Analysis for Research and Applications, Version) که به مدل (٢-MERRA) معروف است ، يکي از قابل اعتمادترين مدل هايي ميباشد که با هدف کمک به پژوهشگران مختلف از جمله اقليم شناسي و محيط زيست براي پاسخگويي به مسائل مربوط به پژوهش هاي آب وهوايي و تغييرات اقليمي براي بهره برداري بهينه از مشــاهدات ماهواره اي، به کار گرفته شــده اســت .
در اين پژوهش نيز از فرآورده هاي بازکاوي شدٔە سرعت باد و دما مربوط به ارتفاع ٢ متري از سطح زمين وفشار تراز دريا مدل ٢-MERRA در گسترٔە جغرافيايي ايران (٢٠١٩ - ١٩٨٢)استفاده گرديد.
بحث و نتايج برخي از پارامترهاي آماري (توصيفي) ميانگين سرعت کميت برداري باد در گسترٔە جغرافيايي کشور ايران (٢٠١٩–١٩٨٢) بر اساس مدل ٢-MERRA در شکل ١ مشخص شده است .