چکیده:
رای داور یا داوران در صورتی که مطابق موازین قانونی صادر شده باشد، برای طرفین دعوا و اشخاص که در تعیین داور، نقش داشتهاند، لازمالاتباع است. زیرا با انعقاد قرارداد داوری، طرفین میپذیرند که اختلاف خود را به داوری و حکمیت اشخاص معینی واگذار نمایند. سوالاتی که در مورد رای داوری مطرح میشود این است که: داوری دارای چه آثاری است؟ آیا رای داوری قابل اعتراض هست؟ در پاسخ به سوال اول، فرض بر این است که رای داور همانند حکم دادگاه میتواند بعنوان دلیل امر مختوم و یک سند معتبر و لازم-الاجرا مورد استناد واقع شود. فصل خصومت، تعیین نظم حقوقی جدید در رابطه طرفین، اعتبار امر مختوم و قابلیت استناد در مقابل اشخاص، از جمله آثار رای داوری است. علاوه بر این، قطعی و لازمالاجرا بودن مهمترین ضمانت اجرای آرای داوری بشمار میرود. به بیان دیگر، رای داور قابل رسیدگی مجدد نیست و دارای قدرت اجرایی است. در پاسخ به سوال دوم، همانطور که مشخص هست رای داور باید واجد شرایطی باشد تا معتبر و قابلیت اجرایی داشته باشد وگرنه فاقد اثر قانونی و در واقع باطل و کان لم یکن تلقی میشود. از اینرو اگر ضوابطی در رای داور مورد لحاظ قرار نگرفته باشد، میتوان به رای داور اعتراض کرد و حتی ابطال آن را درخواست نمود.
خلاصه ماشینی:
com مقدمه داوری با اینکه از سابقه قابل توجهی برخوردار و در رویه قضایی نیز دعاوی مختلفی راجع به آن موجود بود، استقبال شایستهای از آن به عمل نمیآمد؛ اما امروزه به نفع نظام قضایی است که در پی ترویج حل و فصل اختلافات خصوصی افراد در خارج از دادگستری برأید؛ صلح و سازش را مورد تشویق قرار دهد؛ توسل به میانجیگری را توصیه کند و یا اصحاب دعوا را ترغیب نماید تا خود، شخص یا اشخاصی را برأی قضاوت تعیین نمایند تا با بررسی اختلافات افراد توسط قاضی یا قضات منتخب خودشان، رأی شایسته صادر شود و دادگستری تنها اجرأی این رأی را به عهده گیرد.
البته درخصوص رأی داوری فقط آثار آن قابل بررسی نبوده بلکه از موضوعات مهم دیگری که در مورد رأی داوری مطرح میشود؛ اعتراض به رأی داوری و درخواست ابطال آن میباشد که از جمله دلایل آن عبارت است از اینکه رأی صادره، مخالف با قوانین موجد حق باشد؛ داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نبوده و خارج از حدود اختیار خود رأی صادر کرده باشد؛ رأی داور یا داوران پس از انقضاء مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد؛ رأی داور با آنچه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و آراء اعتبار قانونی است، مخالف باشد؛ رأی به وسیله داورانی صادر شده که مجاز به صدور رأی نبودهاند؛ قرارداد رجوع به داوری بیاعتبار بوده باشد.