چکیده:
میادین مشترک نفت و گاز ساختارهای هیدروکربوری هستند که از مرزهای جغرافیایی یک کشور عبور کرده و وارد قلمرو کشور دیگر میشوند. افزون بر این، برخی از میدانهای نفت و گاز در مناطق مورد اختلافِ حاکمیتی دو یا چند دولت قرار میگیرند که در ادبیات حقوقی میادین مشترک مطالعه میشوند. حقوق بینالملل به عنوان ابزار نظم در روابط بینالمللی دارای چارچوب کلی حقوقی در خصوص تنظیم رفتار دولتها پیرامون بهرهبرداری از میادین است. پرسش این نوشتار، رویکرد کلی حقوق بینالملل به طور عام؛ و همچنین رفتار جمهوری اسلامی ایران و قطر در بهرهبرداری از میدان مشترک پارس جنوبی از منظر خاص است. نتیجه آن که، رویکرد حقوق بینالملل مبتنی بر همکاری است و میدان گازی پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی مشترک جهان نیز از قاعدهی کلی همکاری مستثنا نمیباشد.
The trans-boundary oil and gas fields are the hydro carbon structures that cross territorial boundaries of one or more states . Furthermore some of oil and gas fields are located in the disputed areas and claimed by two or more states. These fields also studied in the international legal literature under category of trans-boundary reserves.International law as an instrument for regulating the international relations peresents general legal framework to exploitation of the trans-boundary oil and gas fields. In this article the author rises and answers some questions about the general approach of international law governing trans-boundary oil and gas fields and specially analyses legal conduct of the Islamic Republic of Iran and Qatar in South Pars gas field. The presumption of this article is that general rule in exploitation of shared or trans-boundary oil and gas fields is “cooperation” and Iran and Qatar also should be work together with cooperative approach.
خلاصه ماشینی:
کنوانســيون ١٩٨٢ نيز براي کليه ي دولت هاي ساحلي ، حق حاکميــت و بهره برداري از منابع طبيعي از قبيل نفت و گاز در محــدوده ي فلات قاره و منطقه ي انحصاري را به رسميت مي شناسد، تا جايي که به ميادين مشترک مربوط مي شود اين حق حاکميت دو طرفه است .
Report of the International Law Commission Covering the Work of Its Fifth Ses- sion" (UN Doc. A/2456) in Yearbook of the International Law Commission 1953, Vol. 2 (New York: United Nations,1959) 200 at 218-19 جلوگيري از ورود صدمه ي مهم به منابع آب زيرزميني ساير دولت ها اتخاذ نمايند و چنان چه بهره برداري از اين منابع در منابع آب زيرزميني ســاير دولت ها موثر شود، بايد تدابير لازم را جهت پيش گيري از ورود چنين صدماتي اتخاذ کنند و در صورت بروز چنين صدماتي ، دولت آسيب رسان بايد با مشورت دولت آسيب ديده و در قالب مواد ٤ و ٥ اين طرح اقدامات مناســب را جهت حــذف و کاهش چنين زيان هايي انجام دهد١.
com/en/media/news/press-releases/iran- total-and-nioc-sign-contract-development-phase-11-giant-south-pars-gas-feld صرف نظــر از اختلاف در آمار و ارقام مربوط به ميزان بهره مندي دو کشــور از پــارس جنوبي ، رفتار دو دولت از زمــان انعقاد موافقت نامه ي تحديد حدود فلات قاره ، رفتار يک جانبه و بهره برداري يک جانبه بوده است ؛ به نحوي که هيچ گونه ساز و کار عملي مبتني بر بهره برداري به صورت مشــترک بين دو کشــور وجود ندارد.