چکیده:
از مهمترین مشکلات شهرنشینی طی سالهای اخیر، کاهش و یا حذف مولفههای زیستمحیطی از زندگی شهری هستند که سرمنشا بسیاری از معضلات مختلف بهوجود آمده در زیستگاههای شهری میباشند. کاهش کیفیتهای زیستمحیطی در فضاهای شهری بهویژه در مراکز شهرها، طراحان و برنامهریزان را بر آن داشت که با ارائه رویکردهای مختلف، سعی در جبران خسارات ناشی از آسیبهای وارده به محیطزیست داشته باشند. رویکرد شهرسازی بیوفیلیک یکی از بهروزترین و درعینحال جامعترین طرحهای ارائهشده در راستای ساماندهی وضعیت شهرهای گوناگون با درونمایههای طبیعتمحور در سرتاسر جهان است که با اتکا به ظرفیتهای زیستمحیطی شهرها، قدم در راستای ارتقای کیفیتهای محیطی آنها میگذارد. در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از منابع نظری موجود در ارتباط با این رویکرد و بررسی تجارب جهانی در این زمینه و با بهرهگیری از روشهای توصیفی و تحلیل اطلاعات در منابع مدنظر، بر اساس روش کارگروه طراحی اقدام به استخراج معیارهای طراحی شهری بر پایه رویکرد شهرسازی بیوفیلیک در بافتهای مرکزی شهرها نماید. بافت مرکزی شهر قزوین بهعنوان یکی از کهنترین فضاهای شهری ایران و همچنین به دلیل برخورداری از فضاهای سبز طبیعی برجایمانده از باغهای بزرگ شهری در دوران رونق و شکوه پایتختی سلسله پادشاهی صفویه، میتواند بهعنوان اولین پایلوت اجرایی این الگو در سطح کشور باشد. همچنین در راستای دستیابی به الگوی طراحی بافتهای مرکزی شهری بر اساس رویکرد بیوفیلیک هشت معیار ضروری شامل: فرم، کالبد و ساختار- حملونقل و دسترسی- کاربری و فعالیتها- نظام منظر- نظام آموزشی و افزایش آگاهی افراد- زیست بوم- نظام مدیریت و سیاستگذاری- انرژی- بهمنظور پیادهسازی در حوزه مداخله از اطلاعات بهدست آمده، استخراج شدهاند. در انتها نیز، پیشنهادات و راهبردهایی برای پیادهسازی این مولفهها در بافتهای مرکزی شهری و بهویژه حوزه مداخله (محدوده میدان شهدا یا سبزهمیدان قزوین و محورهای اطراف آن)، تدوین و ارائه شدهاند.
خلاصه ماشینی:
همچنين در راستاي دستيابي به الگوي طراحي بافت هاي مرکزي شهري بر اساس رويکرد بيوفيليک هشت معيار ضروري شامل : فرم ، کالبد و ساختار- حمل ونقل و دسترسي - کاربري و فعاليت ها- نظام منظر- نظام آموزشي و افزايش آگاهي افراد- زيست بوم - نظام مديريت و سياست گذاري - انرژي - به منظور پياده سازي در حوزه مداخله از اطلاعات به دست آمده ، استخراج شده اند.
com ١اين مقاله برگرفته از پايان نامه کارشناسي ارشد نويسنده اول با عنوان ”ساماندهي بافت مرکزي شهري با استفاده از رويکرد شهرسازي بيوفيليک (نمونه موردي : بافت مرکزي شهر قزوين )“ مي باشد که به راهنمايي نويسنده دوم در دانشکده معماري و شهرسازي دانشگاه آزاد اسـلامي واحـد قـزوين انجـام شده است .
در سال هاي اخير بسياري از گردشگران مقاصد اروپايي به سبب نزديکي طبيعت به محيط شهري برلين ، اين شهر را به عنوان يکي از اهداف بازديد خود در نظر گرفته اند و همين امر به وضعيت اقتصادي شهر کمک شاياني نموده است (٢٠١٢ ,Senate Department of Urban Development and the Environment).
سبزينه کردن ساختمان جديد فدرال در شهر پرتلند در راستاي تحقق مولفه هاي شهر زيست محور (URL4) از اقدامات موثر در زمينه ساماندهي بافت شهري در بافت مرکزي شيکاگو نيز مي توان به مواردي چون زيباسازي شهر با بهره گيري از عناصر طبيعي ، تعبيه کمربند سبز در معابر اصلي ، افزايش فضاي سبز شهري ، بام سبز شهري ، احداث مراکز آموزشي سبز، افزايش زيرساخت هاي سبز و مديريت فاضلاب هاي سطحي و تدوين طرح برنامه «افزودن عناصر سبز به طراحي شهري »١ اشاره کرد(٢٠١٠,Green Roofs),(٢٠١٢,O’Nell).
Biophilic Cities Intergrating Nature into Urban Design and Planning.