چکیده:
محصول توتفرنگی بهعنوان یکی از محصولات اصلی باغی استان کردستان از دستکم دو دههی قبل همواره مورد توجه تولیدکنندگان محصولات باغی استان و سیاستگزاران استان و کشور قرار گرفته است. مقالهی کنونی به بررسی مسایل و مشکلات بازاررسانی محصول توتفرنگی در دو دههی 70 و 80 میپردازد و در سه مقطع زمانی 75، 78 و 1385 براساس روش نمونهگیری سیستماتیک بهترتیب بر 112، 243 و 80 نمونه انتخاب و از طریق تکمیل پرسشنامه دادههای لازم گردآوری شده است. نتایج دادهها نشان میدهد که حاشیهی خردهفروشی در سالهای مطالعه (1375، 1378 و 1385) بهترتیب 480، 562، 8 و 1940 ریال (محصول درجه یک) و 2270 ریال (محصول درجه 2)، حاشیهی عمده 440، 25/ 998، 1000 ریال (محصول درجه یک) و 1410 ریال (محصول درجه 2) و حاشیهی کلی بازار 920، 1561، 2940 (محصول درجه 1) و 3220 (محصول درجه 2) بوده است. درصد هزینهی بازاریابی برای سه دورهی مطالعه بهترتیب بالغ بر 5/ 53، 5/ 43 و 2/ 37 (محصول درجه 1) و 41/ 50 (محصول درجه 2) بوده است. تابع ضایعات برآورد شده نشان میدهد که متغیرهای فاصله از زمان برداشت، وزن جعبه، فاصله از میدان بار و مدت زمان ماندن محصول در واحد فروش بر میزان ضایعات اثر مستقیم و معناداری داشتهاند. میزان ضایعات برآورد شده در سال 1375 بالغ بر 16.89 درصد و برای سال 1378 بالغ بر 19 درصد برآورد شده است. تغییر شیوهی بستهبندی براساس دادههای سال 1375 و 1378 نشان میدهد که طرح یاد شده دارای توجیه اقتصادی است و براساس نتایج بهدست آمده از توابع ضایعات محصول توتفرنگی برای سالهای گفته شده، در صورت اجرای آن بهوسیلهی بهرهبرداران سود واحدها بهطور قابل ملاحظهای افزایش خواهد یافت. افزایش سود براساس دادههای سالهای یاد شده بهترتیب بالغ بر 2104062 هزار ریال و 7810062 هزار ریال برآورد شده است.
This study attempted to investigate the marketing problems of strawberry as a major horticulture crop in the Kurdistan province during last two decades. During three time period 1996, 1999 and 2006 and based on the systematic sampling method 112, 243 and 80 sample were collected. The results showed that retailer market margin for the concern studies for the years 1996, 1999 and 2006 were Iran's Rls. 480, 562.8 and 1940 ( for the first class type) and 2270 (for the second class type) respectively. The marketing cost percentages for the same period calculated and were equal to 53.5 per cent, 43.5 per cent and 37.2 per cent (I case of first class type) and 50.41 per cent (in the case of second class type). The wholesaler market margin were Rls. 440, 998.25 and (1000 and 1410) in that order, and total market margins were Rls, 920, 1561 and (2940 and 3220) in that order. The waste function estimated and results showed that the variables such as time distance of first harvesting, box weight, Distance from wholesaler market and total time remaining in the retailer shop had direct and significant effect on wastage amount. Total wasted strawberry for the year 1996 and 1999 estimated about 16.89 and 19 percent of total production. The change of current packing for both periods studied and result showed that, it is economically impressionable and in the case of acceptance by the farmers, it may increase their profits about Rls, 2104062000 and Rls, 810062000 respectively.
خلاصه ماشینی:
تغيير شيوهي بسته بندي براساس دادههاي سـال ١٣٧٥ و ١٣٧٨ نشان ميدهد ک ه طرح ياد شده داراي توجيه اقتصادي اسـت و براسـاس نتـايج بـه دسـت آمـده از توابـع ضايعات محصول توتفرنگي براي سالهاي گفته شده، در صورت اجـراي آن بـه وسـيله ي بهـرهبـرداران سـود واحدها به طور قابل ملاحظه اي افزايش خواهد يافت .
Yi = B0 + B1X1 + B2X2 + B3X3+B4X4+ B5X5+B6D1+B7D2+ B8D3 +Ui ٢١٠ Yi : ميزان ضايعات در هر يک از موردهاي مطالعه شده X١ : فاصله از ميدان بار X٢ : وزن جعبه X٣ : تعداد جعبه ها X٤ : مدت زمان ماندن محصول تا رسيدن به دست مصرفکننده X٥ : فاصله از زمان شروع برداشت D١ : درجه بندي D٢ : بسته بندي D٣ : وضعيت جاده (آسفالته ي درجه يک ، درجه دو ، خاکي و راه شوسه ) Ui: جمله ي اخلال ج) حاشيه هاي خردهفروشي، عمدهفروشي و حاشيه ي کلي بازار براي محاسبه ي حاشيه هاي بازار از روابط زير استفاده شده است (صدرالاشرافي ١٣٦٧).
66 (به تصویر صفحه رجوع شود) نتايج به دست آمده از دادههاي آماري سال ١٣٧٥ نشان مـي دهـد کـه متغيـر فاصـله از زمـان شروع برداشت محصول توتفرنگي بيش ترين اثر را بر ميزان ضايعات دارد (X٥ ).
ماخذ: يافته هاي تحقيق تغيير شيوه ي بسته بندي براساس دادههاي سال ١٣٧٥ و ١٣٧٨ نشان ميدهد که طرح گفته شـده داراي توجيه اقتـصادي اسـت و براسـاس نتـايج بـه دسـت آمـده از توابـع ضـايعات محـصول توتفرنگي براي سال هاي ياد شده ، در صورت اجراي آن به وسيله ي بهرهبرداران سود واحـدها به طور قابل ملاحظه اي افزايش خواهد يافت .