چکیده:
انسان بر حسب دارایی بدن، همیشه در موقعیتی بدنمند بهسر میبرد. بر این اساس اگرچه بدن در مقام عنصری هویتساز زندگی فردی و اجتماعی هر فرد را سامان میدهد، خود نیز از تکنیکها و آداب فرهنگی القاء شده از جامعه متأثر میگردد به طوری که جنبه فرهنگی بدن بر بعد بیولوژیکی و زیستی آن غالب میشود؛ کنشها و وضعیتهایی برای هر فرد تجویز میکند یا متصور میشود که باید آنها را نقشهای اجتماعی و اساس هویت افراد خواند. یکی از این موارد، ساماندهی بدنها بر حسب شیوههای جنسی و جنسیتی القاء شده از جانب نیروهای فرهنگی هر جامعه است. در این نوشتار نقشهای جنسی کلیشهای یا همان جنسیت زن و مرد ایرانی نیز تفاوتهای جامعهشناختی آنها در نمایش «بدن آرمانی» و «بدن مطلوب» منطبق با الگوی فرهنگی در شعر فارسی کودک و نوجوان بررسی شدهاست. مبنای نظری بحث، آرای برخی از صاحبنظران جامعهشناسی بدن و روش تحقیق بر شیوه تحلیل محتوای کمی و کیفی -پدیدارشناسی تجربی- استوار است. نتیجه نشان میدهد که الگوی فرهنگی ساماندهی بدن در شعر کودک و نوجوان بیشتر با جهان سنتی ایرانی هماهنگ است و از نگاه مدرن و مصرفی میگریزد و بر همین اساس نقشها میان زن و مرد توزیع شده یا در قالب بدن آرمانی و مطلوب از آنها انتظار میرود.
Since we have bodies, we are always in situations determined by our bodies. Therefore, even though the body, as an identity-constructing element, organizes any individual’s personal and social life, it is itself affected by technologies and cultural traditions offered in society to such an extent that its cultural aspect overshadows its biological dimension, and prescribes or envisages actions or positions for every individual, which should be called social roles and regarded as the basis of their identity. One example is the organization of bodies according to the sexual and gender modes imposed by society’s cultural forces. This paper studies stereotypical gender and sexual roles, i.e., the Iranian man and woman’s sexuality, as well as their sociological differences in exhibiting the ‘ideal body’ and the ‘desired body’ in accordance with the cultural model in children’s and young adults’ poetry. The theoretical framework of the discussion is informed by ideas of some of the authorities in sociology of the body and the research methodology is based on the analysis of qualitative and quantitative content – experimental phenomenology. The paper concludes that the cultural model of organizing the body in children’s and young adults’ poetry is more in line with the traditional Iranian world and rejects the modern and consumerist viewpoint. Therefore, the roles have been divided between men and women or are expected of them in the form of the ideal and desired body
خلاصه ماشینی:
بر این اساس اگرچه بـدن در مقام عنصری هویت ساز زندگی فردی و اجتماعی هر فرد را سامان میدهد، خود نیز از تکنیـک هـا و آداب فرهنگی القاء شده از جامعه متأثر میگردد به طوری که جنبه فرهنگی بدن بر بعد بیولـوژیکی و زیستی آن غالب میشود؛ کنش ها و وضعیت هایی برای هر فرد تجویز میکند یا متصـور مـیشـود که باید آنها را نقش های اجتماعی و اساس هویت افراد خواند.
در ایـن نوشتار نقش های جنسی کلیشه ای یا همان جنسیت زن و مرد ایرانی نیز تفاوت های جامعه شـناختی آنها در نمایش «بدن آرمانی» و «بدن مطلوب » منطبق با الگوی فرهنگی در شعر فارسـی کـودک و نوجوان بررسی شده است .
پاسـخ پرسشی را که در این مقاله در مورد نقش های جنسیت و جایگاه آن در شعر کـودک مطـرح شده است جامعه شناسانی مانند لوبروتون (١٣٩٢) بـه صـورت عملـی مطـرح مـیکننـد و تـا اندازه ای به تبیین آن میپردازند.
در این تحقیق با تکیه بر نظر لوبروتون بـه شـکل خـاص و نظر افرادی دیگر به شکل عام سعی شده است تا منطق های اجتماعی و فرهنگـی مـرتبط بـا بدن جنسی در شعر فارسی کودک و نوجوان بررسی شود.
پیشینه بحث و تحقیق را در قالبی نمونه وار اعم از ترجمه یا تحقیق مستقل به این شرح میتوان پی گرفت : کتاب استفانی گرت جامعه شناسی جنسیت (١٣٨٠)، بـه مسـأله جنسـیت براساس نظریه های فمنیستی پرداخته است .