چکیده:
اختلالات حافظه و خواب از جمله موضوعاتی هستند که مشکلات زیادی برای سالمندان ایجاد، و سلامت روانی و جسمانی آنها را تهدید میکنند. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی شناخت-رفتار درمانگری بر وضعیت حافظه و خواب سالمندان انجام شد.این پژوهش از نوع شبهآزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعهی آماری این پژوهش را کلیهی سالمندان مبتلا به بیماری پارکینسون مراجعه کننده به مرکز تحقیقات مغز و اعصاب و کلینیک تخصصی پارکینسون دکتر شهیدی شهر تهران تشکیل میدادند. نمونهی پژوهش شامل 40 نفر ازبیماران 51 تا 69 سالهی مبتلا به بیماری پارکینسون مراجعه کننده به این مراکز بود که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسهی هفتگی تحت شناخت-رفتار درمانگری سالمندی قرار گرفتند. برای جمعآوری دادهها از مقیاس کیفیت خواب پترزبورگ (بویس، رینولد، مونک، برمن، و کاپفر، 1989) و پرسشنامهی حافظه روزمره (ساندرلند، هریس، و بدلی، 1983) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر نشان داد که شناخت-رفتار درمانگری سالمندی بر اختلالات خواب و حافظه روزرمرهی سالمندان مؤثر است (05/0≥P). و نتایج آزمونهای تعقیبی LSD نشان داد که بین هر دو مرحلهی پسآزمون و پیگیری در اختلالات خواب و حافظه تفاوت معنیداری وجود دارد.بنابراین به روانشناسانی که در حوزهی سالمندان فعالیت میکنند توصیه میشود که از شناخت-رفتار درمانگری به منظور بهبود کیفیت خواب و حافظهی سالمندان استفاده کنند.
Memory and sleep disorders are among the topics that create many problems for the elderly, and threat their physical and mental health. So this study was done with aim to investigate the effectiveness of cognitive-behavior therapy on elderly memory and sleeping. This was a quasi-experimental study and used pretest- posttest and follow-up with control group. The population of this study consisted of all elderly whit Parkinson’s disease that referred to research center of neurology and Parkinson’s clinic of Dr.shahidi in Tehran. The sample size of 40 patients with Parkinson were selected by available sampling and randomly were assigned to experimental and control groups. The experimental group received elderly cognitive-behavior therapy for 10 sessions, one session each week. To collect data, the scale of Peterzburgs (1989) sleep quality and daily (1983) memory questionnaire were used. Variance analysis whit repeated measures was used to analyze data statistically. The results of variance analysis whit repeated measures showed that cognitive- behavioral therapy affect the sleep disorders of elderlies (p<0.05). The results of follow up LSD tests showed that there is a significant difference between post- test and follow up in sleep disorders and memory. So it is recommended to psychologists who work in the field of elderly use the cognitive- behavior therapy to improve the sleep quality and memory of elderly.