چکیده:
ساختار نظام حقوقی هر یک از طرفین قرارداد و توافقات بین المللی و توافقات تجاری
بین المللی در حل و فصل اختلافات بسیار حائز اهمیت میباشد. شرکتهای تجاری ایرانی و
شرکتهای سرمایه گذاری خارجی در ایران در دو حوزه مختلف وارد روابط بین المللی
حقوقی و اقتصادی در قالب فعالیتهای تجاری بین المللی با کشور ایران و شرکتهای تجاری
ایرانی میگردند. در فضای روابط تجاری بین المللی با طرف مقابل در توافقات و قراردادهای
دو یا چند جانبه بنا به علل و دلایل مختلف با مشکلات و اختلافاتی روبرو میگردند. طرح
دعوا و بحث صلاحیتها میتواند برای شرکتها هزینه و زمان زیادی را لحاظ کند. از این رو
شرکتها مایل هستند که برای کاهش هزینه ها و دوری از ورود به دادگاه های خارجی که
ارکان دادرسی آنها را نمیدانند و افزایش سرعت و سهولت در رفع اختلافات با توافق یکدیگر,
آمور اختلافی را به داوری ارجاع دهند. قوانین نمونه داوری آنسیترال به عنوان قانون مدرنی
برای وضع قوانین در حوزه داوری و تجارت بین الملل به کارمیرود. کشورهای بسیاری در
دنیا گرایش به ایجاد سیستم واحدداوری بر مبنای قانون نمونه دارد. در ایران پس از تصویب
قانون داوری تجاری بین المللیء داوری داخلی و داوری بین المللی از یکدیگر تفکیک شد.
خلاصه ماشینی:
1 ( رئیسی، ساعدی، 1393) باتمانی در پژوهش خود به استقلال شرط ارجاع به داوری با رویکرد مطالعات تطبیقی در حقوق بین الملل و ایران پرداخته است و به طور کلی بیان میدارد که : دولتها معمولا به دو شکل رضايت خود را براي ارجاع دعاوي به روش هاي حقوقي حل و فصل دعاوي ابراز مي دارند.
( رئیسی، ساعدی، 1395 ) قاضی شوِبل عنوان میکند:« وقتی طرفین قراردادی که در آن شرط داوری گنجانده شده است وارد چنین توافقی میشوند، در واقع دو توافق منعقد میکنند» 2 نخستین پرسشی که مطرح میشود چنین است: آیا باید از این گفتار چنین استنباط کرد که شرط داوری موافقت نامهی متمایزی است، بدین معنا که سند قضایی مستقلی را ارایه میکند؟ مشروعیت چنین رئیسی ، مریم ، ساعدی ، بهزاد ، 1395 ، استقلال شرط داوری در قراردادهای تجاری بین المللی.
اگر طرفین قصد دارند قانون دیگری غیر از قرارداد اصلی بر شرط داوری حاکم باشد باید آن را تصریح نمایند» 3 در این مورد، سوالی مطرح میشود: در صورت عدم وجود انتخاب صریح طرفین، میبایست چه قانونی در مورد قرارداد داوری به کار رود؟( رئیسی، ساعدی، 1395 ) قانون داوری تجاری بین المللی ایران مقرره خاصی را درباره قانون حاکم بر شرط داوری پیش بینی نکرده است.
( مقدم، ابریشمی، 1395 ) بند دوم: نظام تفتیشی و اتهامی داوری نظام اتهامی و تفتیشی از اصطلاحات آیین دادرسی کیفری در حوزه حقوق ملی و داخلی بوده است و در جهت کسب ادله مورد استفاده قرار میگیرد ولی با توجه به اینکه قواعد داوری بین المللی نیز نیاز به ادله دارد، لذا اتهامی یا تفتیشی بودن ساختار حقوقی هر یک از طرفین قراردادها و توافقات نکته مهم و حائز اهمیتی میباشد.