چکیده:
رودخانه کارون در جنوب باختری ایران در مسیر خود، به دلیل نقش زمین ساخت فعال آشفتگیهایی در میزان جورشدگی و میانگین اندازه رسوبات ایجاد میکند. در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر زمین ساخت بر میانگین ذرات و نرخ جورشدگی در بازه تاقدیس شوشتر، سه شاخص ژئومورفیک نشانگرهای پویا بودن حرکات زمین ساختی میباشند شامل: شاخص نیمرخ طولی رودخانه، شاخص پیچ و خم جبهه کوهستان و ضریب سینوسیته رودخانه،استفاده شده است.شاخصهای مذکور نشان دهنده فعالیت بالای زمین ساختی منطقه میباشند.در ادامه تعداد سی و شش نمونه رسوبدر چهار مئاندر در پیش و پس از خط گسل برداشت شد. سپس هر مئاندر به سه بخش (A آغاز، B مرکز و C پایان مئاندر) تقسیم شد. به طوری که نمونه A با فاصله نیم متری ساحل رودخانه، نمونه B،هفت متر پس از نمونه A و نمونه Cهفت متر پس از نمونه B برداشت شد. نمونهها در دستگاه شیکردرهفت دسته آنالیز، و در نرمافزارGradistat 4محاسبات میانگین و جورشدگی آنها به دست آمد. ازنرمافزار ArcGIS 10وFreehandبرای ترسیم نقشه زمینشناسی و موقعیت مئاندرها، محل نمونهگیریها و خطوط گسلی استفاده شد. نتایج آنالیز و تحلیل آماری و نموداری این بررسی نشان میدهد که مقدار میانگین ذرات و جورشدگی آنها در پیش از سیستم گسلی به ترتیب: Phi 1.4(ماسه درشت) و Phi 1.4 (جورشدگی بد) و برای نمونههای پس از سیستم گسلی نیز Phi 0.5 (ماسه بسیار درشت) و Phi 0.75 (جورشدگی متوسط) میباشد. در هر چهار مئاندر، خط نیم متری از ساحل رودخانه دارای بالاترین نرخ جورشدگی و اندازه ذرات نسبت به دو خط نمونهگیری هفت و نیم متری و چهارده و نیم متری به ویژه در دو مئاندر پس از خطوط گسلی بیشتر دیده میشود.بنابراین نتیجهگیری نشان میدهد که بین زمین ساخت و میانگین اندازه ذرات و نرخ جورشدگی، در رسوبات مئاندری، رابطه مستقیم وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش بـه منظور بررسي تأثير زمين ساخت بر ميانگين ذرات و نرخ جورشدگي در بازه تاقديس شوشـتر، سه شاخص ژئومورفيک نشانگرهاي پويا بودن حرکات زمين ساختي مي باشند شامل : شـاخص نيمرخ طولي رودخانه ، شاخص پيچ و خم جبهه کوهستان و ضريب سينوسيته رودخانه ،اسـتفاده شده است .
هدف اين پژوهش بررسي تأثير زمين ساخت بر ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1-Chorley 2-Geomorphology 3-River longitudinal Profile 4-Mountain Front Sinuosity 6-Grain Size 6-Sorting 4-Tectonic Activity 8-Band-e-golestan 9-Gravel روي ميانگين اندازه ذرات و جورشدگي رسوبات ذرات مئاندرها١، در رودخانه کارون ، شمال شوشتر مي باشد.
مواد و روش ها در اين تحقيق براي درک فعاليت هاي زمين ساختي از شاخص هاي ژئومورفيکي مانند: شاخص نيمرخ طولي رودخانه ، شاخص پيچ و خم جبهه کوهستان و ضريب سينوسيته رودخانه استفاده گرديد، سپس براي بررسي تأثير اين فعاليت ها بر نرخ جورشدگي رسوبات رودخانه کارون در شمال شوشتر، تعداد سي و شش نمونه رسوب در دو مئاندر،(به ترتيب هجده نمونه در دو مئاندر پيش ازسيستم خط گسلي و هجده نمونه ديگر دردو مئاندر پس از سيستم خط گسلي ) برداشت شد (شکل ٢)، بدين نحو که هر مئاندر به سه بخش تقسيم گرديد (ابتدا، مرکز و پايان مئاندر)و در هر بخش ، سه نمونه با علامت هاي اختصاري ( A–B –C ) برداشته شد،به طوري که نمونه A با فاصله نيم متري از ساحل رودخانه ، نمونه B با فاصله ي هفت متر پس از نمونه A و نمونه Cبا فاصله هفت متري پس از نمونه B برداشت شده است (شکل ٣).