چکیده:
وجوه معنایی یک کلمه در قرآن کریم، برای فهم مقاصد آن مهم است. محققین مختلفی در این زمینه تحقیق کرده و تالیفاتی نگاشتهاند و امروزه این مبحث در میان مباحث علوم قرآن جای گرفته است. نگریستن و بررسی آیات قرآن کریم آنجا که از "حق" سخن میگوید، نشان میدهد قرآن کریم برخی مفاهیم را حق یا همراه با حق دانسته که یکی از این مفاهیم "جهان آفرینش" است. این تحقیق با جستجو و یافتن آیات مرتبط با واژه "حق" درمورد جهان آفرینش، وجوه معنایی این واژه را در مفهوم مورد بحث، بررسی و استخراج کرده است. بر این اساس، آنچه به دست آمد این است که واژه حق در قرآن درباره نظام آفرینش سه مفهوم دارد که عبارت است از: 1. منسجم و خللناپذیر بودن جهان آفرینش؛ 2. هدفدار و جهتدار بودن جهان آفرینش؛ 3. قانونمند بودن و برنامه داشتن آن. در پایان این تحقیق، منشا حق بودن جهان هستی مورد بررسی قرار گرفته و ارتباط آن با حق مطلق و ربوبیت خدا که خالق و مدبر هستی است، بیان شده است.
The semantic aspects of a word in the Holy Quran are important for understanding its meanings. Various scholars have researched and written in this field, and today this topic is among the topics of Quranic sciences. Looking at the verses of the Holy Qur'an where it speaks of "truth" shows that the Holy Qur'an considers some concepts to be right or with the truth, one of which is "the world of creation". By searching for and finding verses related to the word "right" about the world of creation, this research has examined and extracted the semantic aspects of this word in the discussed concept. Accordingly, what has been achieved is that the word truth in the Qur'an about the system of creation has three meanings, which are: 1. The coherence and inviolability of the world of creation; 2. Purposefulness and directionality; 3. Being law-abiding and having a plan. At the end of this research, the origin of the right of existence is examined and its relationship with the absolute right and divine divinity is stated.
خلاصه ماشینی:
تحقيق پيشه رو به صورت جزئيتر و دقيـق تـر واژه حـق را از منظـر ارتبـاطش بـا جهـان آفرينش مورد بررسي قرار داده است و با بررسي و تحليل آياتي که به نـوعي ايـن مفهـوم را توضيح ميدهند، درصدد بيان اين مطلب برآمده است کـه حـق بـودن نظـام هسـتي کـه در قرآن کريم به آن اشاره شده است ، چه معاني نهفته اي در خود دارد، ارتباطش با مفهوم اصـلي اين کلمه چيست و چه نتيجه اي براي انسان دارد.
چنانکه گفته شد، حق بودن يعني حقيقـت داشـتن و مطـابق بـا واقـع بـودن ؛ انسـجام و هم خواني نظام آفرينش که مورد اشاره قرآن کريم هست ، حقيقت و واقعيتي است که عينيـت خارجي دارد و همان طور که در بيان پيشين گذشت ، خود انسان ايـن حقيقـت و واقعيـت را ميبيند، ميفهمد و به آن اذعان ميکند.
بـا بررسـي همـين آياتي که در درباره حق بودن نظام آفرينش ذکر شد، هدف جهان آفرينش مشخص ميشـود؛ قرآن کريم ميفرمايد: ﴿خلق السماوات و الأرض بالحق و صورکم فأحسن صورکم و إليه المصير﴾ (تغابن :٣) انتهاي اين آيه ، غايت و منتهـاي خلقـت آسـمان هـا و زمـين ، و حقيقـت آن را حرکـت به سوي حق تعالي بيان ميکند – اليه المصير – لذا هـدف از خلقـت ايـن جهـان ، در سـراي آخرت تعريف ميشود.
٥ مقصود از سعادت ابدي همان طور که گفته شد جهان هسـتي هـدف دار اسـت و هـدف آن ، در سـراي بـاقي تعريـف ميشود که عبارت است از سعادت ابدي؛ اينکه اين سعادت اخروي بـه چـه چيـزي اسـت ، آيات قرآن کريم نهايت و منتهادرجه سعادت را در دو چيز بيان مـيکنـد؛ "رضـاي الهـي" و "قرب الهي".