چکیده:
در دههی گذشته آب تبدیل به کالایی راهبردی شده بهطوریکه این کالا نهتنها دارای اهمیت اقتصادی و اجتماعی است، بلکه اهمیت امنیتی یافته و پیشبینی میشود که طی سالهای آتی عامل اصلی برخی درگیریها بین ذینفعان شود. این امر ضرورت مدیریت منابع آبی را آشکار میسازد. در این میان، مدیریت آب حوضههای مشترک بهدلیل وجود ذینفعان مختلف پیچیدهتر از حوضههای غیرمشترک است. این بررسی بر مبنای اطلاعات سال ۱۳۹۴ به تخصیص آب حوضهی مشترک گرگانرود-قرهسو بین استانهای گلستان، سمنان و خراسان شمالی و تعیین سهم هر یک از بخشهای کشاورزی، صنعت و محیط زیست میپردازد. بدین منظور برای نخستین بار از ادغام دو روش هسته و ورشکستگی غیرقطعی که زیرمجموعهای از نظریه بازی همکارانه هستند استفاده میگردد. مدلهای همکارانه از همان آغاز بر پایهی همکاری و تشکیل ائتلاف بین ذینفعان شکل میگیرد. نتایج روش هسته نشان میدهد حضور همهی ذینفعان در یک ائتلاف منجر به کسب بیشترین منفعت خالص به میزان 24، 211، 790 میلیارد ریال میشود. سپس به کمک ارزش شاپلی مشخص شد که بخش کشاورزی استان گلستان با 49 درصد دارای بیشترین سهم از منفعت ایجاد شده و بالاترین قدرت در بازی است. روش گاتلی نیز پایداری ائتلاف اصلی را پس از جلب رضایت این بازیکن تایید میکند. سپس روش ورشکستگی غیرقطعی با مقایسه قوانین مختلف ورشکستگی در 5 سناریو بهکار برده شد. برآیند دو روش اکثریت آرا و شاخص پایداری گویای آن است که قانون ورشکستگی نسبی تعدیلشده میتواند گزینهی عادلانهای برای تعیین سهم ذینفعان باشد. در صورت ادغام نتایج روش هسته و ورشکستگی با اعمال سناریوی نخست سهم تامین شدهی نیاز بخشهای کشاورزی، صنعت و محیط زیست گلستان 13/98، 46 و 5/48 درصد، سهم بخشهای کشاورزی و محیط زیست سمنان 78/47 و 64/43 درصد و سهم بخشهای کشاورزی و محیط زیست خراسان شمالی 03/51 و 64/43 درصد خواهد بود و منفعتی برابر با 13، 532، 830میلیارد ریال ایجاد خواهد شد.
Introduction Over the past decade, water has become a strategic commodity, so that it has not only economic and social importance, but also has security importance; and it is predicted to become a major factor some conflicts in next years. This highlights the necessity for water resources management. Materials and Methods This study deals with water allocation of Gorganrod-Gharahso basin between Golestan, Semnan and North Khorasan provinces and determines the share of each agricultural, industry and environmental sectors based on data of 2015. For this purpose, two methods of Core and Uncertainty Bankruptcy Game are integrated for the first time. Results and Discussion The results of core method showed that the grand coalition creates the net profit equal to 24,211,790 billion rials. By applying Shapely value, it became clear that the Agricultural sector of Golestan province had the highest share (49%) of the generated gains in the top coalition. It should be noted that the Gatley method confirmed the stability of the grand coalition, after satisfying Golestan agricultural sector. In the following, the uncertainty Bankruptcy procedure was used by surveying different allocation rules in 5 scenarios. The results of Plurality index and Stability index suggest that the Sensitivity analysis of Adjusted Proportional rule can be a fair option for determining the share of stakeholders. Suggestions According to the above contents, integrating the best coalition of Core and SAP law can fairly supply the needs of stakeholder under different scenario and generate more net profit than the current situation.
خلاصه ماشینی:
ادغام دو روش بازی هسته و ورشکستگی غیرقطعی به منظور تخصیص بهینه ی آب حوضه ی گرگانرود- قره سو 1 شهرزاد میرکریمی، حمید امیرنژاد، رامتین جولایی تاریخ دریافت : ١٣٩٨/٠٩/٢٥ تاریخ پذیرش : ١٣٩٨/١٢/٠٧ چکیده در دهه ی گذشته آب تبدیل به کالایی راهبردی شده به طوریکه این کالا نه تنها دارای اهمیت اقتصادی و اجتماعی است ، بلکه اهمیت امنیتی یافته و پیش بینی می شود که طی سال های آتی عامل اصلی برخی درگیریها بین ذینفعان شود.
جدول (١) میزان آب قابل دسترس و ادعای هر بازیکن (میلیون متر مکعب ) Table 1:The Amount of Available Water and Claim of each player (Million Cubic Meters) (به تصویر صفحه مراجعه شود) لازم به یادآوری است سناریوی (١) تا (٤) بر مبنای کاهش ١٠ الی ٤٠ درصدی در حجم آب حوضه نسبت به موجودی کنونی و به طور همزمان افزایش ١٠ الی ٤٠ درصدی نیاز ذینفعان در نظر گرفته شده است .
بدین منظور شاخص گاتلی با توجه به رابطه (٤) محاسبه میشود (جدول ٥) جدول (٥) مقدار شاخص گاتلی برای بازیکنان در ائتلاف برتر Table5 The Gatley Value of Players in the Grand Coalition (به تصویر صفحه مراجعه شود) بر مبنای جدول (٥) بیشترین مقدار شاخص گاتلی مربوط به بخش کشاورزی استان گلستان است که نشان دهنده ی سهم زیاد این بازیکن در بالا بردن منفعت کل سیستم میباشد و در صورت ترک ائتلاف توسط آن ، دیگر بازیکنان شاهد کاهش چشم گیری در میزان منفعت ناشی از همکاری خواهند بود.
Conflict resolution of water resources allocations using game theoretic approach: the case of Orumieh river basin in Iran.