چکیده:
تغییرات آب و هوایی بر کشاورزی و امنیت غذایی تاثیر میگذارد. در میان بلایای طبیعی، خشکسالی معمولا بهعنوان یک تهدید عمده برای سیستمهای کشاورزی و معیشت خانوادههای روستایی در بسیاری از مناطق خشک و نیمهخشک کشورهای در حال توسعه شناخته میشود. بههمیندلیل مدیریت خشکسالی، نقش و اهمیت ویژهای دارد که مدیریت بحران جزیی از مدیریت خشکسالی به شمار میآید. پژوهش حاضر به واکاوی راهکارهای مدیریت بحران خشکسالی بخش کشاورزی استان لرستان براساس مدل چرخه مدیریت ریسک و بحران ویلهایت و همکاران (2014) پرداخته است. در این مدل فرایند مدیریت بحران، شامل چهار گام "ارزیابیاثرات"، "واکنش"، " بهبود" و "نوسازی" میباشد. این تحقیق از نظر روش، ترکیبی از روش کیفی و کمی است که با استفاده از روش دلفی فازی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش مدیران و متخصصان سازمانهای دولتی مرتبط در استان لرستان بودهاند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند 20 نفر از آنان به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش مشتمل بر دو بخش است که در مرحله اول راهکارهای مدیریت بحران خشکسالی، شناسایی و در مرحله دوم، میزان اهمیت و اولویت راهکارها، تعیین گردید. نتایج پژوهش نشان میدهد که درگام ارزیابی اثرات، تشکیل یک تیم کارشناسی برای جمعآوری اطلاعات مربوط به خسارت بحران، در گام واکنش، آموزش عمومی برای مقابله با خشکسالی و در گامهای بهبود و نوسازی، تغییر زمان کاشت و برداشت و بهبود دسترسی به بازار در اولویت قرار گرفتند.
Climate change affects agriculture and food security. Among natural disasters, drought is commonly recognized as a major threat to agricultural systems and rural household livelihoods in many arid and semi-arid regions of developing countries.Drought management can play an important role in reducing the risks posed by this phenomenon. The drought management cycle consists of two parts of risk management and crisis management, where crisis management focuses on post-incident actions. The purpose of this study is to identify and prioritize the solutions of drought crisis management in agricultural sector of Lorestan province based on risk and crisis management cycle model of Wilhite et al (2014). In this model, the crisis management process consists of four steps: “impact assessment", "response", "recovery" and "reconstruction". This mixed method research was conducted through the Fuzzy Delphi method. The statistical population of the study is the managers and specialists of related state organizations of Lorestan province. Twenty of them were selected as sample members using a purposefull sampling method.The results of the research consist of two parts that in the first part identifiying agricultural drought crisis management soutions and prioritzing and imprtance determining of them, secondly.The results of the research show that in the impact assessment “the experts team formation for collection of information about the damage.related public training in response step and change of planting and harvest time and market access improvement is recommended.
خلاصه ماشینی:
سدول (٢) ويژگي هح ي سمعيت زنح ختي اعضح ي قموقه ويژگي , معيح ر , فراواقي , درصد تحصلات , کارشناسي ارشد , 8, 40 ي, دکتري , 12, 60 جن ت , زن , 1, 95 سي, مرد , 19, 5 , کمتر از ١١ , 3, 15 سابقه کار , 20-11, 9, 45 , 30-21, 8, 40 راهکا رها ي مديريت بحران خشکسح لي کشح ورزي در استح ظ با بررسي مباني نظري و مصاحبه نيمه ساختاريافته با خبرگان راهکارهاي مديريت بحران خشکسالي کشاورزي در قالب چهار گام به شرح زير شناسايي شدند: گا م اول: ارزیابي اثرات تشکيل يک کميته اجرايي ويژه تشکيل يک تيم کارشناسي براي جمع آوري اطلاعات مربوط به خسارت بحران دسته بندي و اولويت بندي اطلاعات براي تحليل خسارات بررسي ميزان عرضه و تقاضاي آب شناسايي گروه هاي در معرض خطر شناسايي منابع موجود جهت اقدام به واکنش ، بهبود و نوسازي استفاده از روش هاي مشارکت محلي براي مقابله با خشکسالي تهيه نقشه هاي خسارات خشکسالي کشاورزي مديريت دانش (در دسترس قرار دادن نظاممند اطلاعات مورد نيازء گا م دوم : واکنش ايجاد مرکز داوطلبي جوانان براي امداد رساني در زمينه خشکسالي تشکيل گروه هاي ايمني براي کمکهاي اضطراري و خودياري استفاده از تجارب سازمانها و افراد درگير در مديريت بحران تأمين آب آشاميدني ساکنان شهرها و روستاها آموزش هاي عمومي و موثر براي چگونگي مقابله با پيامدهاي خشکسالي ايجاد ارتباط با سازمانهاي کمتر مرتبط (دانشگاه، بهداشت ء کاهش مصرف مواد چ ذايي آب دوست کاهش تعداد دام و افزايش ذخيرـ علوفه تامين آب از مناطق ديگر و جيره بندي آب ارائه تسهيلات گا م سوم و چها رم: بهبود و نوسا زي تهيه ي شيوه نامه ي مقابله و کاهش آثار خشکسالي در بخش هاي مختلف اجرايي افزايش نقش تمامي اقشار به ويژه زنان در برنامه ريزي مديريت سامانه هاي آب توسعه و افزايش سيستم هاي انتقال اطلاعات براي رفع خشکسالي تغيير الگوي کشت (کاهش سطح کشت ، کاشت محصولات متنوع و گياهان و ارقام مقاوم ء تغيير زمان کاشت و برداشت با هدف بهبود دسترسي به بازار به کارگيري فناوريهاي حفظ رطوبت (مالچ ، آبياري قطره اي، تنظيم دورـ آبياري ء ظرفيت سازي نهادي و معيشت پايدار از طريق تغيير شغل احداث و تجهيز ايستگاههاي پمپاژ آب تنوع اقتصادي منطقه در بخش هاي مختلف فعاليت و کاهش وابستگي توليد ناخالص داخلي در بخش کشاورزي نوسازي تجهيزات انتقال آب سيستم جمع آوري آب باران استفاده از کود گياهي و مدفون کردن بخشي از محصول براي جذب آب مديريت پساب (تصفيه و باز استفاده ء توسعه کشت هاي گلخانه اي هدايت رواناب و سيلاب به محل هاي ذخيره آب قظرسنغي مرآله اول در اين مرحله راهکارهاي شناسايي شده مديريت بحران در مرحله مصاحبه و پژوهش هاي ميداني در قالب پرسشنامه در اختيار خبرگان قرار گرفت و با توجه به گزينه پيشنهادي و متغيرهاي زباني تعريف شده نتايج حاصل از بررسي پاسخ هاي قيد شده در پرسشنامه براي به دست آوردن ميانگين فازي مؤلفه ها مورد تحليل قرار مي گيرد.