چکیده:
سرمایه اجتماعی یکی از مهمترین سرمایههایی که باعث تشکیل شبکههای افقی پایدار و نیز قدرتمندتر شدن تعاملات اجتماعی میشود. احکام و آموزههای اخلاقی اسلامی مربوط به آداب تجارت، بسترساز این روابط اعتماد آمیز و تشکیل سرمایه اجتماعی میشوند. در این مقاله به چند مورد از این آداب و اخلاقیات اشاره و با استفاده از قرآن و سنت، آموزههای دینی اعتمادساز در حوزه فعالیت های اقتصادی ارائه شده است. صداقت و راستی، انصاف در معاملات، مشارکت، تعاون و انفاق در معاملات تجاری، دخالت نکردن در معاملات دیگران، ثبت کردن معاملات، اعتدال و میانهروی در مخارج، مستحکم کار کردن و ارائه کالا و خدمات مناسب، خوش برخوردی، هشت آموزه دینی اعتمادساز است که منتهی به تشکیل شبکههای افقی پایدار خواهد شد و در کنار آسایش، آرامش را در فعالیت های اقتصادی حاکم میکند.
خلاصه ماشینی:
صـداقت و راسـتي، انصـاف در معـاملات ، مشارکت ، تعاون و انفاق در معاملات تجاري، دخالـت نکـردن در معـاملات ديگـران ، ثبـت کـردن معاملات ، اعتدال و ميانه روي در مخارج ، مستحکم کار کردن و ارائه کالا و خدمات مناسب ، خوش برخوردي، هشت آموزه ديني اعتمادساز است که منتهي به تشکيل شبکه هاي افقـي پايـدار خواهـد شد و در کنار آسايش ، آرامش را در فعاليت هاي اقتصادي حاکم ميکند.
با اتکاء به احکام و توصيه هاي اخلاقي اسلام ، بين بازيگران ، اعتماد ايجاد خواهد شد و اين اعتمادسازي منجر به انباشت سرمايه اجتماعي ميگردد.
کلمن بر اين نظر معتقد بود که سرمايه اجتماعي يک «کـالاي عمـومي» اسـت و شـيئ واحد نيست ، بلکه انواع چيزهاي گوناگوني است که دو ويژگي مشترک دارند: يکـي اينکـه همه آنها برخوردار از يک ساخت اجتماعي هستند، ديگر اينکه کنشهاي معين افرادي را کـه درون ساختار اجتماعي هستند را تسهيل ميکند (کلمن ، ٤٦٢:١٣٧٧).
بر اين اساس سرمايه اجتماعي عبارت است از نـوعي روابـط اجتمـاعي کـه منجـر بـه شکل گيري شبکه هاي اجتماعي، هنجارها، اعتماد اجتماعي و تسهيل همـاهنگي و همکـاري 1 Piotr Ztumka به منظور دست يابي به منافع دو طرفه ميشود (تاجبخش و اسدي کيا:٨٣٨).
يکي از مهمترين عوامل تسهيل کننده اين ارتباط ، اعتماد بين فعالان هر حوزه اقتصـادي است که در بستر سرمايه اجتماعي شکل ميگيرد.
نياز انسان ها به تأمين احتياجات و تقسيم کار بين انسان ها و تقسيم محيط فيزيکي براي تأمين نيازها، عاملي اجبـاري بـراي شـکل گيـري فعاليت هاي اقتصادي شده است و بر اساس اين نياز، توليـد کننـدگان و صـاحبان کالاهـا و خدمات ، خود را در اختيار انسان نيازمند قرار داده اند.