چکیده:
از تلاش برای تدوین اولین برنامه توسعه در کشور، حدود 70 سال می گذرد- اگرچه دو برنامه 7 ساله اول، عملاً اجرای چند پروژه عمرانی بود که برای شکل گیری سازمان برنامه و برنامه ریزی در ایران، بر آنها عنوان برنامه نهادند- هنوز کشور بر روی ریل توسعه قرار نگرفته است.
از اجرای اولین برنامه که آغاز آن به سال 1327 بازمی گردد، تاکنون به طور اسمی 11 برنامه ولی در عمل، 9 برنامه تدوین شده و برنامه ششم نیز در دست تهیه است که از این برنامهها، عملاً 7 برنامه اجرایی شده است؛ به دلیل اینکه اجرای برنامه ششم قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با طوفان انقلاب مواجه و به اجرا در نیامد و برنامه چهارم توسعه پس از انقلاب نیز با مخالفت دولت نهم روبرو شد و اکثر مفاد آن از دست اجرا خارج گردید که اتفاقاً به نظر برخی از صاحب نظران، این دو برنامه از جهاتی بهترین برنامه تدوین شده قبل و پس از انقلاب (برنامه ششم بهترین قبل، و برنامه چهارم بهترین بعد از انقلاب اسلامی) بودهاند.
در این مقاله، سعی می شود کل برنامه های توسعه کشور مرور گردد و اهداف قانونهای برنامه توسعه جمهوری اسلامی و نیز تحقق اجرایی برخی محورهای اصلی آنها استخراج و با ارزش های محوری و روح حاکم بر آموزه های اقتصادی اسلام سنجیده شود.
مقاله حاضر با استفاده از داده های کتابخانهای و اسنادی و به روش توصیفی- تحلیلی و مقایسهای و تحلیل محتوا نگارش یافته و در پایان مقاله، پیشنهاداتی ارائه شده است.
About 70 years have passed since the formulation of the first development plan in Iran, but Iran is still underdeveloped. To date, eleven plans have been formulated and seven plans have been implemented, because thesixth plan was not enacted before the Islamic Revolution, and the ninth government opposed to the fourth post-revolution plan. In this paper, we try to review the national development plans, derive the objectives of the IRI development plans’ laws and their implementation, and compere them to core values and spirit of Islamic economic teachings. This paper uses documentary-library data, comparative descriptive-analytical methodology and content analysis, and provides suggestions at the end of the article.
خلاصه ماشینی:
مرور برنامه هاي توسعه با معيار برخي شاخص هاي مرتبط با اقتصاد اسلامي 1 سيد محمد حسن مصطفوي تاريخ دريافت : ١٣٩٤/١١/٢٨ تاريخ پذيرش : ١٣٩٥/١/٢٨ از تلاش براي تدوين اولين برنامه توسعه در کشور، حدود ٧٠ سال مي گذرد- اگرچه دو برنامه ٧ ساله اول ، عملا اجراي چند پروژه عمراني بود که براي شکل گيري سازمان برنامه و برنامه ريزي در ايران ، بر آنها عنوان برنامه نهادند- هنوز کشور بر روي ريل توسعه قرار نگرفته است .
لازم به ذکر است که براي انتخاب واژه هاي مرتبط ، از آثار صدر (١٣٦٠)، طباطبايي (١٣٦١)، صحيفه نور (١٣٧٠)، هاشمي شاهرودي (١٣٩٤)، موسويان (١٣٨٠)، صدر (١٣٨٤)، سبحاني و نظرپور (١٣٨٠)، صادقي و فراهاني فرد (١٣٨٢) ميرمعزي (١٣٨٠)، الفنجري (١٣٨١)، يوسفي (١٣٨٠)، اختر (١٣٨١)، حائري و يوسفي (١٣٨٠)، مدرس زاده (١٣٨١)، قره باغيان ، سبحاني و دادگر (١٣٨٩)، نمازي، مصباحي و سبحاني (١٣٨١) که در آن آثار، به برداشت هايي از آموزه هاي اسلامي درباره به عزت ، استقلال و منع وابستگي، توسعه با ديدگاه اسلامي، توجه به محرومان و فقر زدايي، ايجاد کار با عزت (توانمند سازي)،عدالت ، برابري (و منع تبعيض ) توليد، اشتغال ، جلوگيري از افزايش قيمت ها، آموزش ، سلامت ، بيمه ، دور کردن محيط زيست از آلودگي ها،منع اضرار، اسراف و تجمل ، تآمين غذا و سرپناه براي همگان ، نظارت بر اعمال و حسابرسي از کارگزاران حکومتي براي 1 کنترل فساد تا اعتماد و همياري بين مؤمنان بيشتر شود.