چکیده:
هدف از این مقاله بررسی میزان تطابق برنامههای توسعه با اهداف اقتصاد اسلامی است. بدین منظور با توجه به اینکه یکی از مهمترین اهداف اقتصاد اسلامی، برقراری عدالت اسلامی است در این مقاله ضمن معرفی مولفههای عدالت اسلامی (عدالت اجتماعی، عدالت اقتصادی و عدالت فرهنگی) با استناد به آیات قرآن و بهرهگیری از معیارهای عدالت در چارچوب اقتصاد اسلامی با روش تحلیل محتوا، برنامه چهارم تا ششم توسعه مورد بررسی قرار گرفته شد. نتایج تحلیل کمی و کیفی سه برنامه توسعه نشان داد در توجه به
مولفههای سهگانه عدالت اسلامی تعادل وجود ندارد. به طور میانگین در طی سه برنامه توجه به عدالت اقتصادی حدود 74/34، توجه به عدالت اجتماعی 28/36 و توجه به عدالت فرهنگی حدود 29 درصد بوده است. با توجه به اینکه سه مولفه عدالت اسلامی ارتباط متقابل با هم دارند در تدوین برنامه چهارم و پنجم تعادلی بین توجه به مولفههای عدالت اسلامی وجود ندارد به طوری که در برنامه چهارم به عدالت اقتصادی و در برنامه پنجم به عدالت اجتماعی توجه بیشتری شده است. در برنامه ششم تعادل میان سه مولفه درنظر گرفته شده است.
The aim of this study is survey of evaluate compliance development programs with Islamic economics. To achieve this goal, we use content analysis method according to the Qurchr('39')an and criteria of justice within the framework of Islamic economics, using MAXQDA10 software, Survey the Fourth and Fifth Programs and Sixth Legislation of Development Programs of Economic, Social and Cultural. The results of quantitative and qualitative analysis showed that there is no balance according to three components of Islamic justice in three development programs. During the three programs, on average according to economic justice is about 64/39, social justice is 49/36, and cultural justice is about 86/23 percent. Since the three components of Islamic justice interaction together but in development programs there is no balance between attention to components of Islamic justice and more attention on economic justice.
خلاصه ماشینی:
بدين منظور با توجـه به اين که يکي از مهم ترين اهداف اقتصاد اسلامي ، برقراري عدالت اسلامي است در اين مقالـه ضـمن معرفـي مؤلفه هاي عدالت اسلامي (عدالت اجتماعي ، عدالت اقتصادي و عدالت فرهنگي ) بـا اسـتناد بـه آيـات قـرآن و بهرهگيري از معيارهاي عدالت در چارچوب اقتصاد اسلامي با روش تحليـل محتـوا، برنامـه چهـارم تـا ششـم توسعه مورد بررسي قرار گرفته شد.
با توجه به اينکه مهم ترين سازوکار حکومت نيز براي تحقق عدالت برنامـه هـاي توسـعه اسـت و آگاهي از ميزان توجه سياست گذاران به جنبه هاي مختلف عدالت مـي توانـد الگـوي مناسـبي بـراي اصلاح نقايص يا تقويت محاسن سياست ها باشد و امکان دستيابي به قـوانين توسـعه متناسـب تـر را فراهم مي نمايد هدف از اين پژوهش بررسي ميزان توجه برنامه چهارم تا ششم توسعه به مؤلفه هـاي عدالت اسلامي به عنوان يکي از اهداف اقتصاد اسلامي است .
رستم زاده و نصير آبادي (١٣٩٣)، در مقاله اي تحت عنـوان" ارزيـابي عملکـرد اقتصـاد ايـران در طول برنامه هاي پنج ساله فرهنگي ، اقتصادي و اجتمـاعي بـر پايـه اقتصـاد اسـلامي "بـا اسـتفاده از شاخص ترکيبي که در بردارنده مؤلفه هاي عدالت و فرصت هاي اجتماعي و اقتصادي، اسـتانداردهاي اخلاقي بالاتر و صداقت و اعتماد در بازار و تعاملات اقتصادي (فساد کمتر)، تـأمين مـالي اسـلامي و رفاه و فقرزدايي براي تعيين ميزان تحقق اهداف کلي اقتصاد اسلامي است ، وضعيت اقتصاد ايـران را مورد بررسي قرار دادهاند.
از آنجـايي کـه يکي از مهم ترين اهداف اقتصاد اسلامي ، برقراري عـدالت اسـلامي اسـت در ايـن پـژوهش بـا هـدف بررسي ميزان توجه برنامه هاي توسعه به مؤلفه هاي عدالت اسلامي به عنوان يکـي از اهـداف اقتصـاد اسلامي انجام شد.