چکیده:
اخلاق سازمانی، حاوی معیارهای اخلاقی است که سازمانهای امروزی برای انجام هرچه بهتر کارهای خود، به آن نیازمندند. از سوی دیگر باتوجه به اینکه نهجالبلاغه از آموزههای اخلاقی سرشار است و میتوان به تبیین مضمونهای تعالی اخلاق سازمانی با استفاده از این منبع مهم پرداخت. روش پژوهش، آمیخته است. در بخش کیفی با کمک تحلیل مضمون، مضمونهای تعالی اخلاق سازمانی از نهجالبلاغه استخراج شد. با استفاده از تحلیل مضمون،231 مضمون پایه، 67 مضمون فرعی، 8 مضمون اصلی و 4 مضمون کلی استخراج گردید. برای محاسبۀ اعتمادپذیری از ارزش اعتماد لینکلن و گویا استفاده شد. محاسبۀ پایایی با کمک ضریب توافق بین دو شناسهگذار انجام شد. برای روایی از ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) استفاده شد. در قسمت کمیِ پژوهش با استفاده از روشDematel ، رابطۀ یکطرفه و دوطرفه، مضمونهای کلی تعالی اخلاق سازمانی بررسی گردید. در میان چهار مضمون کلی استخراجشده، توجه به ارتباط اخلاقی و دقت در انتخاب و گزینش افراد، عناصر علی است. همچنین توجه به ارتباط اخلاقی و توجه به ایجاد شرائط و محیط اخلاقی، بیشترین تعامل را با دیگر مضمونها دارد.
Organizational ethics contains moral standards that organizations of these days need to carry out their business well. On the other hand, considering the fact that Nahj al-Balaghah is full of moral instructions, it is possible to explain the themes of organizational ethics excellence through this important source. This is a mixed research. In the qualitative part, the themes of organizational ethics excellence were extracted from Nahj al-Balaghah through theme analysis. Using theme analysis, 231 basic themes, 67 sub-themes, 8 main themes and 4 general themes were extracted. Lincoln and Juba's trust value was used to measure the reliability. Reliability was confirmed by agreement coefficient between the two identifiers. The relative content validity coefficient (CVR) and content validity index (CVI) were used for confirming the validity. Using Dematel method in a quantitative part of the research, the one-way and two-way relationships and the general themes of organizational ethics excellence were examined. Attention to ethical relation and precise selection of individuals composed the causal elements among the four general themes extracted. Furthermore, paying attention to moral communication and consideration of creating moral conditions and environment presented the most interaction with other themes.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اینکه کتاب شریف نهج البلاغه ازجمله مهمترین منابع در جامعۀ اسلامی ایران به شمار میرود که آموزه های ناب آن از نکات اخلاقی سرشار است ، این پژوهش قصد دارد با کمک گرفتن از منبع غنی نهج البلاغه ، مضمونهای تعالی اخلاق سازمانی را استخراج ، و آنها را از جهت روابط علی و معلولی و تعاملی، اولویت بندی کند.
سؤالات اصلی پژوهش ، شامل این موارد است : ـ تعالی اخلاق سازمانی در پرتو نهج البلاغه ، چه مضمونهایی دارد ؟ ـ شدت و جهتِ رابطۀ مضمونهای کلی استخراج شده برای تعالی اخلاق سازمانی از جهت یکطرفه بودن (علی و معلولی) و دوطرفه بودن (تعاملی و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری همزمان ) چگونه است ؟ 1.
روش کمی پژوهش : سنجش میزان پایایی مضمونهای استخراج شده از نهج البلاغه با شاخصِ تکرارپذیری (توافق بین دو شناسه گذار) و محاسبۀ روایی کمی مضمونها، با استفاده از دو ضریب CVR (ضریب نسبی روایی محتوا) و CVI (شاخص روایی محتوا) و نیز بررسی جهت ، شدت و نوع روابط یکطرفه و دوطرفۀ مضمونهای کلی تعالی اخلاق سازمانی بر یکدیگر با استفاده از ابزار پرسشنامه و روش دیمتل .
نتایج نشان میدهد که : ـ با توجه به سوال پژوهش ، مضمونهای کلی تعالی اخلاق سازمانی در پرتو نهج البلاغه شامل دقت در انتخاب ، گزینش و انتصاب افراد، توجه به ارتباط اخلاقی، توجه به ایجاد شرائط و محیط اخلاقی، نظارت ، کنترل و رفع مشکلات اخلاقی است .